Авэлю і Каіну

паэзія, вершы, беларуская мова, пераклад

ТАМ, ДЗЕ ГІЕНА

Там, дзе гіена – экспэртка па сьмеху,
ён, выкармлены падлінай,
сьцелецца нізка-нізка,
а рэха нагадвае енк.


МУЗА БЯЗЬЛІТАСНАЯ

Муза бязьлітасная,
як усе, хто трымае ўладу:
графаман, паміраючы,
марна чакае яе пацалунку.


СЯРОД ГРУДЫ КАМЯНЁЎ

Сярод груды камянёў, што засталіся
ад маіх даўніх адрасоў,
ляжыць, разьбітае,
маё каменнае сэрца.


ХОЦЬ ТРОЯ ДАЎНО ЎЖО Ў МУЗЭЯХ

Хоць Троя даўно ўжо ў музэях,
мячам не дае заржавець,
і ніяк ня скончыцца спрэчка ўва мне:
штурмаваць яе ці бараніць.


ГЛЯДЗЕЎ НА ЎСЁ

Глядзеў на ўсё
скрозь пальцы.
У пэўны момант
сьціснуў кулак.


А МОЖА

А можа, чалавек прыбыў
зь нейкай іншай плянэты,
бо часам ён замаленькі,
а часам завялікі для Зямлі.


ТЫЯ, КАМУ НЯМА ЧАГО

Тыя, каму няма чаго
сказаць, хай маўчаць –
як жа музычна
яны падтрымаюць
хор чалавецтва!


КАЛІ МЫ ДАВЯДЗЕМ ДА ГЕНІЯЛЬНАСЬЦІ

Калі мы давядзем да геніяльнасьці
здольнасьць разрозьніць любую пясчынку,
то зь яшчэ большым энтузіязмам
перасыпацьмем пустэльню
ў пясочным гадзіньніку.


ПА ДОЎГІМ ГАНДЛІ

Па доўгім гандлі з сабой
чалавек наважваецца быць.
Адначасова
такое ж рашэньне
прымае і сьмерць.


А ТЫЯ, ХТО ЯГО ПЕРАСЬЛЕДАВАЎ

А тыя, хто яго перасьледаваў,
потым хваляцца,
і ня без прычынаў:
мы былі яго
пасьлядоўнікі!


ІДЗІ НА БЛЫШЫНЫ РЫНАК

Ідзі на блышыны рынак гісторыі.
Тут за грашы
купіш прыгожыя жэсты,
за якія плацілі
крывёй і жыцьцём.


СЬПІЦЬ З КОЖНАЙ

Heureux là-bas sur l'onde, et bercé du hasard.
Paul Valéry

Сьпіць з кожнай,
якая зачэпіць яго
ў прыдарожнай карчме;
есьць з кожнай міскі,
што дыміцца на стале;
сьпявае кожную песьню,
што заляціць яму ў вуха;
памірае кожнай сьмерцю,
ад якой уцякае
праз кожную дзірку
ў плоце.


КАЛІ ПАЭТ

Калі паэт
кратае краты,
не кажы:
“Як жа па-іншаму
гучаць
арфы!”


АФІНА ПАЛЯДА ВЫЙШЛА

Афіна Паляда выйшла
з галавы Зэўса.
Адзіны выпадак, калі боства
нарадзілася з галавы бога.
Бо прывілей
нараджаць багоў
належыць людзкім галовам,
некалі дадзены ім
яшчэ не вядомым богам.


ЧАЛАВЕК ДВАІЦЦА

Чалавек дваіцца, траіцца,
каб не застацца адзін.
Але падвойваецца, патройваецца
толькі самота.


ЧАРНАВІК НІЧОГА

Я ўбачыў чарнавік Нічога.
Ён быў адшліфаваны
да найдрабнейшых дэталяў,
канкрэтны,
дакладны.
Нішто
глядзела
на мяне
бязвокім
рэалізмам,
бачнае,
як на далоні,
што цягнулася да нас.


СЬМЕРЦЬ

Сьмерць – ня голы чэрап,
яна мае вялізны язык,
які паказвае нам
і хавае,
і зноў паказвае,
і хавае,
зусім як водныя забавы – фантаны
ў біскупскіх садах
Зальцбурга.
Жахлівае барока сьмерці!


УСЁ ІСНУЕ НЕЗАЛЕЖНА

Усё існуе незалежна,
усё зьвязана між сабой.
І гэтага дробнага рэбусу
нам павінна хапіць
на ўсё бяссоньне
жыцьця?


АДНЫМ ДАДЗЕНЫ

Адным дадзены
крылы арлоў,
іншым –
крылы анёлаў,
можна па іх
страляць
круглы год,
бо на іх
не пашыраецца
забарона паляваньня
на качак.


ХТО КАПАЎ

Хто капаў уласную магілу,
глядзіць на працу далакопа
уважна,
але без прыдзірак:
ён жа
капае
чужую магілу.


НАДТА Ж КАРОТКІЯ

Надта ж кароткія рукі сьмерці,
каб рот заткнуць чалавеку.
Празь яе кашчавыя пальцы
ён пратэстуе
сьвістам.


БЫЎ СТРАЛКОВАЙ МІШЭНЬНЮ

Ён быў стралковай мішэньню
майстроў,
якія практыкаваліся
ў нятрапных стрэлах
па ім.
Сам таксама
зрабіўся майстрам –
малітвы
з замкнёнымі вуснамі
за дасканаласьць
сваіх стралкоў.


ЛЮДЗІ

Чалавек вандруе ў сабе.
Людзі маюць вочы качэўнікаў –
нават тыя, якія пусьцілі карэньне
ўва ўласныя сьцены і крэслы.


Я ГЛЯДЗЕЎ

Я глядзеў на макіяж
муміі ў музэі.
Колькі жыцьцезахавальных працэдур трэба сьмерці,
каб існаваць далей?


ЧАЛАВЕК УЦЯКАЎ

Чалавек уцякаў ад сябе самога,
людзі заступілі яму дарогу
і прымусілі яго ўзяць сябе ў рукі.
На такія справы
дагэтуль не пашыраецца
забарона экстрадыцыі.
Жах!


МЫ ЗАБЫЛІ

Мы забылі
старое пісьмо індзейцаў,
поўныя сэнсу
вузельчыкі
на вяроўцы.
Непасьвечаныя
беспамылкова
прачытаюць
толькі адзін вузел –
на шыі чалавека.


ДАРЫЙ ЗАГАДАЎ

Дарый загадаў адхвастаць
мора.
Гэта была ці не найвялікшая
даніна пашаны
прыродзе.


ЧАЛАВЕК ПРОСІЦЬ ПРЫТУЛКУ

Чалавек просіць прытулку
ў іншым чалавеку:
часам той,
хто дае яму схоў,
сам мусіць шукаць яго
дзесьці яшчэ.


О ВЫ, БЯСПОЛЫЯ

О вы, бясполыя
самцы і самкі!
Толькі ваш юр
падзелены
на два лягеры.


КАБ АДЧУЦЬ ПОВЯЗЬ

Каб адчуць повязь
з часам,
яны так наўючылі яго
сваім цяжарам,
што бадай ужо ніколі
не настане
заўтра.


БОЛЕЙ СЬВЯТЛА!

“Болей сьвятла!” –
сказаў Гётэ,
але ўжо ня нам.
Гэта быў першы загад міністра
Вялікага Княства Цемры.


Пераклаў з польскай Андрэй Хадановіч
паводле: Stanisław Jerzy Lec. Do Abla i Kaina. Warszawa, PIW, 1961.

Спадабаўся матэрыял? Прапануем пачытаць:

Пераклад:
Андрэй Хадановіч

...Сталічнае жыцьцё зноў робіцца стабільным,
Правераны кліент ідзе ў бардэль стары,
Сінеюць прыцемкі, і з водсьветам магільным
Сьвятло прагрэсу — газ — шалее ў ліхтары!

Пераклад:
Андрэй Хадановіч

Калі плывеш наперакор,
Нясуць на шыбеніцу хвалі...
Ірляндзкі рамантызм памёр,
Яго з О’Ліры пахавалі.

Пераклад:
Макс Шчур

я хадзіў туды куды нікому лепш не хадзіць.
мяне бязьлітасна зьбівалі і пакідалі падыхаць.
у мяне па ўсім чэрапе гузакі ад гумавых дручкоў і ўсяго такога.
анёлы абассаліся ад страху.
я ўвасабленьне хараства.
як і вы.
як і яна.
як і жоўты сонечны прыбой і ўся веліч гэтага сьвету.

Ты спрэс была жанчына, форма,
што распадаецца ў руках
таго, хто знойдзе – кшталту корма,
што спарахнеў, здрабнеў і спрах.
У ім ніякія раскопкі
не накапаюць чарвякоў.
Застаўся толькі попел сопкі
ад таямнічых чар вякоў.