З вершаў 1924–1930 гг.
Песенька
(Liedje)
Бразгат машын змаўкае,
ціхне ў вячэрняй цішы
руплівы наш бераг.
Мужчыны й дзяўчаты з завода
йдуць са спевам праз смугу
шляхам у вечар.
А мужчыны паляць піпкі,
а дзяўчаты ў мроях ціхіх
там у прысадах.
Ды самотны вандроўнік
тупае ўздоўж завулка,
а душа
жаліцца ў вечар.
Згадка дзяцінства пра вёску
вочы вядзе
проста ў вечар.
Смерць
(Dood)
Постаць, пагляд застылі:
цела сабой запаўняе труну —
мёртвае, цвёрдае.
Пазногці ўцяліся ў труну
пасля жыццёвых рухаў
зямной любові.
* * *
(Mijn meisje met de koninklijke beenen...)
Мая дзяўчына каралеўскай стаці:
разрэз спадніцы — ў ім два белыя слупкі...
Скляпенне ёмістае ўверсе,
пучок ружовых валасоў.
Падатлівая
слота ўлоння —
бездапаможная дрыгва
паміж магутных гор.
Нібы расы дзве кроплі,
дрыжаць на тваім целе
дзве смочкі —
...твае дзве грудкі як чаўны
Халаднаватыя пад блузкай.
А рукі, нібы змеі, маю шыю
сціскаюць, абвіваюць.
А вочы — як вільготная зямля
ўкруг стромкіх сосен.
І я купаюся ў начным
ставочку жывата твайго
Пад бляклым асвятленнем —
так,
як парасткі з аголенай зямлі,
гулліва валасы твае
прасочваюцца ўгору.
Ты паміж сцёгнамі хаваеш
цяпло міжножжа, што ў паўзмроку,
як кветкі, кучаравіць валаскі...
........................................
Ў табе дзяўчына, —
зямное вільгаці крыніца,
дзяўчына моху,
у табе, тут распасцертай, —
вытокі прыгажосці.
Расá
(Dauw)
Высокім морам росаў лес плыве,
як Ноеў дом сухі — каўчэг,
і ў яго цемры ды пустэчы малалюднай
драздоў смяшкі распырскваюцца пенай,
як стрэсенае шалупінне срэбра
ў бясчассі.
А дрэвы паасобку, якіх мала,
дрэйфуюць, нібы страціўшы падножжы.
І спее плод у вільгаці густой.
Раса ўверх узбіраецца
па сцёгнах лесу ўсцяж.
Карова заблукала...
* * *
(Den rooien loozer van mijn zaad...)
Ты, што насенне забіраеш у мяне,
вось, павярнула галаву
і абшчапіла пальцамі яе.
У ёй таго насення
зярняткі ўзраслі.
У роце табе...
Прынёс я мужчынскасць сваю:
у ім твой хлеб цалавалі вусны
за разам раз.
* * *
(Wat is dit een zoete verbintenis...)
Які нас звязвае салодкі абавязак —
цябе, смерць і мяне.
Каханне гэтае не страціла нічога,
а толькі набыло адно — спакой.
Пагас агонь, з гарачынёй,
мы йдзём пасыпаным залой
гасцінцам, не пакутуючы, не
І мы ўжо задаволены сабой.
Ростань
(Afscheid)
Зімовым вечарам агонь гарыць
ля нашых ног: сядзім абое пры каміне.
Чакае ростань нас, душа баліць,
ды ў жылах нашых кроў ані не стыне.
Праз фортку снег не-не ды сыпане
на полымя дрыготкае ў агмені —
...яна сядзіць, паклаўшы рукі на калені,
пасля выходзіць, паглядзеўшы на мяне.
* * *
(Ik ben geheel terug gekeerd...)
Дарэшты ўвесь вярнуўся я.
Не занятае цела.
Адкрыты я, як ранне.
Ляжу, гадзіннік цікае,
шле холад у сусвет.
Як немаўля-жыццё, самотны...
Гадзіннік той адно
кроў позірку дае й дыханню,
вачам, што зорамі былі світання
не так даўно.
Балада забойства
(Moordballade)
О ты, якую я забіў.
Я ветрам шыю абкруціў
табе ўкруг зорнай ноччу той
твой танец у зямлю ўтаптаў,
і смех твой раптам мёртвы стаў
ва ўсмешачцы маёй.
Будынкі пацямнелі ўсе,
хаўтурны крэп з нябёс спаўзаў,
дождж чорны пакрысе
мой рот сабою запаўняў.
І ўстала ты, маю знайшла
руку, усю ў крыві тваёй,
заплюшчваць вока пачала
сваёй нявопытнай рукой.
На ветры, на святле маю
ты галаву ўвесь час трымала,
і плоць мая — не, не зманю —
была ў табе, аж дых займала.
І першых слёз пайшла навала
з люстэрак-воч, як з ручая...
Вось ты да танца зноўку ўстала.
О, лучнасць мрой, збавёны я.
З вершаў 1931–1936 гг.
Чорная восень
(Zwarte lente)
На сонцы смерць распачала сваю работу,
салодкая пачостка пачалася,
цяпло палёў акрыла цемра потым.
Цнатліва па сцяжынках голых мы ступаем,
яго вялебнасць нас дабраслаўляе,
а часам нехта церпіць тут паразу.
Жанчына кожная нібы жадае
змяшаць кроў з сонцаў чарнатою ўпотай,
якую наша кроў на ўскрайку мае.
О, ты, вясна, нібы дзіця ў гульні,
заспетае знянацку цемраю адразу!
* * *
(Het land wordt ingekort op dood en dierbaarheden...)
На смерць край скараціўся
і на дарагія рэчы;
мажліва, шлях наш павядзе, хутчэй,
праз яе цела, што сям-там зіхцела;
яно пераадолее самоту і пазней
у волі ўжо не будзе мэты болей
сябе хоць неяк выяўляць у нечым.
* * *
(Een lichaam, liggend in de najaren...)
А цела, лежачы ў гаі асеннім,
не дыхае й не ўмерла, а наўкола,
угледзеўшы яго, жывёлы
талопяцца ў здзіўленні...
Уласны шлях...
(Nu ik...)
Уласны шлях зноў перад мной —
без літасці й без перашкодаў
я — парыя між іншых, мой
тутэйшы лёс — любіць заўсёды
і ўсіх: нібы дзіцёнак той
сярод дзяцей ды іх прыгодаў.
Хюльсхорст*
(Hulshorst)
Хюльсхорст, назоў твой быццам
забытае жалеззе паміж соснаў,
паміж ігліцы горкай,
іржа чыгункі;
там, дзе цягнік на поўнач
дзяўбе бязбожна рэйкі,
спыняецца: ніхто не выйшаў
і не ўвайшоў, о, хвілі,
калі я чую рэдкі подзьмух,
як даўнюю легенду,
з твайго ляскý; рык лютых хеўраў
рабаўнікоў, пах затхлы сырызны
ад сасняковай белі.
* Вёска паблізу Амстэрдаму.
* * *
(In déze nacht laat ik u niet meer los...)
Я ноччу гэтай больш не адпушчу цябе.
Бо дождж там на дварэ шчыруе.
А ўчора я адчуў, з чаго
складаецца каханне: з дома
і ложка; правілаў няма ў яго.
І элементы ўсе адзін да аднаго...
Трымацца за яе, кажу сабе,
І кроў знутры нібы траву скубе;
Ўначы я ўжо не адпушчу цябе,
а заўтра свет пачнецца зноў, вядома.
З вершаў 1940–1945 гг.
Жалоба
(Rouw)
У ветры поўна смерці выпадкаў,
і дрэвам ён нясе салодкі скон
маўчання, й плача ён па мне —
далёка, да кружэння галавы;
пра гэта хочацца даведацца
сцяжынкам памяці: яны вядуць
у край па той бок маіх крокаў.
Я вызначыць хачу навослеп
са скарбамі пакой, і вока
шукае золата, шукае
каштоўных нейкіх камянёў:
там зерне, ўскрытых венаў кроў.
Цяпершчына між мною і табой
няспынна дыхае глыбока;
канец настаў хвіліны той.
Зімовы вечар
(Winteravond)
Зімовы вечар — як прыгожая выява.
І зноў прыгадваецца мне — які ўжо раз —
агонь у грубцы, як цяпер. Ты кажаш:
— Час
сысці, напэўна. долу нам і выпіць кавы.
І радыё ўключыць мяне ты папрасіла...
Адно баяўся я пачуць чый-небудзь крок.
Вясёлы заспяваў гармонік нам штосілы,
Дунай быў blau und schön і падпяваў здалёк.
З той цішыні ў нас нарадзілася пяшчота —
ў абдоймы кінула адно да аднаго,
і мы былі адной-адзінаю істотай
для грубкі, для сябе, для вечара таго.
* * *
(Ik kan alleen woorden ontmoeten...)
Спаткаць магу я словы, цябе ж больш не магу.
Аднак свае вітанні ў душы я берагу,
прытым заўзята веру: ты будзеш слухаць іх,
я ж наўзамен пачую маўчанне дум тваіх.
Геаграфія
(Aardrijkskunde)
Як час ледавікоў,
між намі, чалавек.
З пароды скальнай ты,
а я — з алювію.
Дзяржава ты й закон,
а я мяняюся
штодня, каб новай стаць
краінаю, якой
на мапе йшчэ няма.
Глобус
(Globe)
Сеткаю зоры ўверсе,
ўнізе мерыдыяны.
А паралелі шчыльна
клеткамі ўсе спляліся,
ці то павутай трывалай.
Я не магу з тых ліній,
звязаных быццам вузел
жылаў ці струн, ці нерваў,
вырвацца, як з палону —
выйсця шукаю з жахам...
Ды ад мяне раптоўна
ты пайшла Млечным Шляхам.
Шпацыр у сне
(Slaapwandeling)
З табой гуляў я ўночы сёння
па тых глухіх алеях сну.
Вось ранак, і ўсё па-старому,
нягледзячы на ўсё бяссонне,
не так, як тыя двое, што адным
былі вось гэтай ноччу —
мяне яны пакінулі, вядома,
і шляхам прэч пайшлі сваім.
З вершаў пасляваеннага часу
Распуцін
(Raspoetin)
Чужых жанок ён вабіў у спакус цянёты.
Падатлівымі ўраз рабіліся іх целы.
Праводзіў жарсці рытуал умела,
ператвараў бардэль у храм пяшчоты.
У Пецярбургу, ненавідзячы употай,
высокія паны яго здалёку
вітаць былі павінны. Ад суроку
мужык лячыў царэвіча й ад псоты.
Юсупаў-князь, спеў, танцы ды жанчыны.
Сем доз атруты, потым дваццаць куляў.
З Нявы быў выцягнуты ў путах ён:
Рука, намогай вызваленая з ліны,
ды лёгкія — ўшчэнт хвалі захлынулі.
Так царству і цару быў вызначаны скон.
Пустэльня
(Woestijn)
Самотаю ў пустэльні натамлёны,
я — сам сабе вярблюд, і сам — аазіс.
Пад зоркамі між Захадам і Ўсходам
вады нап’юся першапачатковай.
Дэжа-вю
(Déjà-vu)
Ціш водаў, з ёй не параўнаць нішто,
і пры адлівах гладзь, нібы плато,
ўздоўж белаватых замкаў, тых «château»,
ўсцяж ззяе, сонна едучы, аўто.
І з кніжкі, ці лавінаю, ці лаваю,
лятункі выплылі, што сталі яваю.
Ўсё стала «дэжа-вю», і не ўцячы
ад гэтага ні ўдзень і ні ўначы.
Я еду па авалах люстраў, скрозь,
пазнаючы ў сабе, хто й што я ёсць,
сваё заплечча, ўцеху сваю й млосць.
Мільгаюць краявіды тут і там,
душа — адна з тых даўніх амальгам,
з якімі ўжо зліваюся я сам.
Дрыяда
(Dryade)
Я ліпку гэту абвясціў святою,
а бачу ў ёй жанчыну ўсё жыццё.
Вось цела — ствол, а вопратка — лісцё,
а ўверсе — квецень-валасы гарою.
Не размінуцца каб мне з хвіляй тою
патрэбнаю, ды не згубіць чуццё:
на фатакамеру зафіксаваць усё —
выяву, створаную ў свеце ёю.
Хай рухаў серыяй яна там прамільгне,
якія адкруціць магчыма пры жаданні
і хуткасці надаць пры руху ўправа, ўлева...
І здолее пражыць яна даўжэй за дрэва:
ні ўяўнасцю не стаўшы, ані зданню,
з пралому выйдзе сустракаць мяне.
