Кантактны цырк

сучасная беларуская паэзія, вершы, беларуская літаратура XXI стагоддзя, беларуская мова, трасянка

Кантактны цырк

Увага! Увага! Нарэшце і ў ваша задуп’е
завітала вандроўная трупа з праграмаю «Бездухоўнасьць».
Па заканчэньні шоў наш дырэктар Вігор Купа
запрашае на оргію. Гэта бясплатны бонус.

Забудзьце пра энтрапію і эміграцыю,
меланхолію, меланому і мастурбацыю —
сёньня ўсё перакуліцца ўніз галавой.
Вам патрэбная містычная аперацыя.
Гэта акурат наша спецыялізацыя.
Усе інcтрументы маем з сабой.

У праграме: каскадзёры-пахуісты,
ранімыя ёгі, факіры-расісты,
акрабаты-вар’яты без страхоўкі й мазгоў,
ручныя нацысты, штангісты і сталіністы...
Плюс два ўнікальныя мегаартысты:
клоўны Бім і Бом — веганы-сатаністы,
якія з божаю дапамогай падоўжаць жыцьцё вам на шмат гадоў.

Забудзьце пра экалогію і эпіляцыю,
кадзіроўку, крэмацыю і кастрацыю.
Расслабцеся і глядзіце ўважліва на манеж.
толькі для вас барадатая пані Канстанцыя
правядзе адзіны сеанс рэінкарнацыі.
Рамантыкаў і нелегалаў абслужыць найперш.

Забудзьце пра сэсію і будучую прафэсію,
пандэмію, прагрэс і стабільную пенсію.
Пра тое, што будзе, раскажа прарок Вальдэмар.
Галоўнае не ўпадаць у маразм і дэпрэсію.
Сёньня ў нас зьніжкі на аргазм і агрэсію.
Хто мае квіткі — запрашаем. Астатнім — шлях на цьвінтар.

Жывыя легенды

Ягор і Наста —
прагрэсіўныя прадстаўнікі грамадства.
Ён — метафізік-камбайнёр,
яна — таксама думае часта.

Маюць багатае духоўнае жыцьцё
і кватэру-хрушчоўку.
Іхні ўнутраны сьвет
уражвае нестандартнай планіроўкай.

Ягор — прыхільнік дагмату,
што ўсё — ілюзія, нават ягоны начальнік.
Больш складаная сітуацыя ў Насты:
паводле яе, творца — гэта паяльнік.

Жывуць то ціха, залёгшы на дно,
то падымаюць у шклянцы горада буру.
Праз гэта абаіх занесьлі даўно
ў чорны сьпіс міністэрства культуры.

Варта згадаць іхні славуты перфоманс-шок:
на канцэрце «Мы — мірныя людзі» ў ДК прафсаюзаў
усім слухачам падключылі да крэслаў ток.
Акцыя называлася «Пазбаўленьне ад ілюзій».

Канешне, быў гучны суд і фота ў газетах.
Улады горада назвалі іх нават фашыстамі.
Правёўшы ў турме вясну і лета,
выйшлі на волю яшчэ больш наравістымі.

Наступнае, што хочуць зрабіць —
спаліць будынак гарвыканкаму.
Яркая акцыя будзе насіць
сьціплую простую назву «Карма».

А ўвогуле, творчых планаў у іх мора,
галоўнае — не апускаць рукі.
Зрэшты, ужо зараз Насьце з Ягорам
ёсьць што апавесьці ўнукам.

Лямагазінная элегія

Час ляціць, як пляшка ў галаву гопніка.
Прыемна назіраць за часам.
Праўда, у вачэй псуецца оптыка.
Але пазітыўных момантаў — маса!

Бягуць хвіліны, як алкаголікі
да закрыцьця кас у магічнай краме.
Я ўжо заняў найлепшае месца за столікам:
сяджу, па-дзіцячы матляю пад ім нагамі.

Пляшку жыцьця варта выпіць хаця б дзеля таго,
што наперадзе — найсмачнейшая чарка.
Праўда, многім адразу блага стае ад яго.
Але я з асалодай сёрбаю змалку.

Мае ныркі і сэрца — мой мінімум-пантэон.
Ім да сракі рухі планет, катаклізмы, эпохі...
Час моцна б’е ў галаву, нібы самагон.
І чым далей, тым болей стае ўсё похуй.

Балада пра канец сьвету

Мы выйшлі ў краму, я і Моцарт Саня,
са стратэгічным планам выпіць непафасна.
Абагналі брыгаду рабочых няп’яных.
Здаецца, ніхто з іх не выглядаў радасна.

Ведучы актуальную палітычную дыскусію,
падымаючы па дарозе градус размовы,
мы не заўважылі, як ужо стаім і закусваем
цукеркамі «Тузік» і мойвай.

Цэлы адрэзак жыцьця — хвілін дваццаць —
выпаў, нібы мантажны брак.
«Мы, — казаў Саня, — дамо ім яшчэ прасрацца!»
На што я глыбока адказваў: «Так!»

Навокал нейтральна ляжаў сьнег, і рукі
трэсьліся, разьліваючы алкаголь.
«Як думаеш, палітычныя прастытуткі
адчуваюць душэўны боль?», —

без усьмешкі спытаўся Саня,
віртуозна робячы вялікі каўток.
«Харошае, рытарычнае пытаньне», —
задумаўся я, адліваючы пад пянёк.

А потым да нас падышоў мужчына, пад вокам фінгал,
і паведаміў: «Заўтра канец сьвету!»
Горад сьвяціўся, як вялікі неонавы мангал
на заднім двары планеты.

***

Паэт Антон паўгода сядзеў бяз працы,
праядаючы жончыну зарплату,
але ўрэшце яму ўдалося ўладкавацца —
фестывальным аўтарам першага разраду.

Офіс канторы «Ні дня без ямба»
знаходзіўся ў падвале хрушчоўкі.
Куратар Антона — прыгожая баба,
прыхільніца складанай рыфмоўкі.

У штаце фірмы — дваццаць сатырыкаў,
паўсотні абкураных верлібрыстаў,
як сабак — тонкіх ранімых лірыкаў.
Усяго набіралася чалавек трыста.

Паводле складанай працоўнай дамовы,
паэт павінны ствараць арэол:
каб публіка ведала: гэты — факір словаў,
а той — трагічны п’еро-піздабол.

Работа — пякельная: на выступах кожны
павінен выкладацца на ўсе сто.
Норма ў месяц — чатыры дэбошы
і роўна столькі ж прыездаў мянтоў.

Ва ўсе дэталі Антон вырашыў не ўдавацца
і падчас турнэ дзейнічаў наўздагад.
Аднойчы ён адправіў у рэанімацыю
жывога класіка, чым зарабіў падвойны аклад.

Ён аб’ехаў усю краіну, мэнэджары фестываляў
лічылі яго віртуозам у стварэньні праблем.
Мянты яму нават ордэнаў надавалі
за раскрыцьцё ў вершах бандыцкіх тэм.

Але ў фестывальнага аўтара век нядоўгі.
«Што далей?» — задаўся пытаньнем Антон.
І ў выніку ў падвале роднай хрушчоўкі
адкрыў паэтычны прытон.

Цяпер там пасля цяжкіх будняў
паэты прапіваюць геніяльныя радкі,
а бармэнша, паэтэса Люда,
складае анталогію «Мудакі».

Бар «Апакаліпсіс»

У цені высокай лякарні
гадзюшнік прыгожы стаяў —
там інтэлігенты бухалі
і просты рабочы бухаў.

Адных забіралі жонкі,
другіх забіралі багі,
а трэція проста згаралі
недзе ў сузор’і Тугі.

Авангардыста Алега
і метафізіка Саню
там неаднойчы білі
члены розных кампаній.

Часам туды прыходзіў
міністр культуры Сяргей —
вядомы ў вузкіх колах
эратаман і гей.

Яшчэ там былі арабы,
габрэі і п’яныя бабы,
палешукі, гуманоіды,
сьлесары і андроіды,
садысты, бамжы, геданісты
і вясёлыя кантрабандысты.

Стаяў там сарцір незвычайны —
у ім нават дзьверы былі.
Мы беглі туды па-малому
і па-вялікаму йшлі,

каб потым з лёгкай душою
і з песьняю пад губой
вярнуцца ў пакойчык цёмны
на бітву з самім сабой.

Гудзелі як пчолы войны,
таяў апошні ляднік —
народ прапіваў біткойны
і ўсё, да чаго прывык.

Гады як маторы шумелі,
аблокі ў вырай плылі.
І толькі сябры і пахмельле
побач заўжды былі.

Гарэў угары астэроід,
апошні міргаў сьветлафор.
Нязмушана і павольна,
усе мы ляцелі да зор.

Ў тарнада хмяльным кружлялі,
пілі, бы ў апошні раз.
І нейкая дзеўка бясконца пытала:
«А можна і мне да вас?»

Даўншыфтарскі раманс

А.

Малая, давай кінем працу,
пакінем кватэру суседзям,
возьмем бухла, кансэрвацый
і ў глуш зімовую з’едзем.

Будзем ехаць плацкартам,
слухаць сабе правадніцу,
як укалыхвае матам
пекным, каму ня сьпіцца.

А потым з начное станцыі
кіроўца з наколкай «Андруха»
давязе нас да райскай лакацыі
паўз мяцель-завіруху.

Натопім печку, яліну ў двары
рознаю хрэньню ўпрыгожым,
а ўночы — я ўнізе, а ты згары —
праверым новае ложа.

А там, глядзіш, пачнецца вясна,
лета — і далей па коле...
Малая, давай пашлем усё на,
нават сьвятога Міколу.

Бо гэты хрыч у мяху сваім
апроч хардкору і жэсьці
ані дарослым, ані малым
ня хоча нічога несьці.

У гэтай глушы будзе лес за домам
хістацца зялёнай фіранкай,
у кронах птахі сьпяваць нікому
бясслоўна сваю марзянку...

І гул невядомы чуцца здалёку,
пакуль шаруем з табою
пасьля хвілінаў каханьня штозолку
на сонечным ганку зброю.

***

У маім воку — начная ілюмінацыя,
у тваім — вочка ад кулі.
Ня ведаю, як называецца гэтая сітуацыя —
ведаю, што мы розным дэманам прысягнулі.

Ты скардзіўся на жыцьцё, хадзіў у вячэрнюю школу.
Я таксама скардзіўся, хадзіў бесклапотным нябогам.
У выніку ніхто не пачуў нашых словаў.
Так, браце, ніхто, наогул.

На сьвеце тым, напэўна, усё таксама ня тое:
пра што марылася, ад чаго не было спакою.
Браце, пакуль у жывых нас было двое,
нехта паблізу ўжо рыхтаваў набоі.

Ня важна, колькі грам на душу багі выдаюць сораму,
колькі літраў нянавісьці заліваюць у вены,
усё адно ходзім бясконцымі коламі
праз агонь, праз ваду і ўяўныя сьцены.

Усё наўкол спынілася і змоўкла.
І толькі сэрца, працаголік стары,
гудзе, быццам шалёная мікрахвалёўка,
і выгарае знутры.

Сэрца, сэрца, кажу, утаймуйся, вось табе лекі,
а яно маўчыць і далей дрыжыць ад трывогі.
Нібы Арфей на памежным кантролі з пекла.
Нібы Эўрыдыка, што запаволіла крокі.

Docudays

Кінатэатр «Жыцьцё» працягвае паказы:
там і любоў, і танкі, і бог, і мудакі.
Вось мірны акупант нясе культуру ў масы —
шкада, што мінкультуры зацерла мацюкі.

Вось там — гарыць душа, там — нелегальны рынак.
Ілюзіі, масты і шапкі — ўсё гарыць.
На гэтым белым сьвеце, чорным як бацінак,
цяпер усё нагамі дагары.

Выходзіш на балкон, а там няма балкона.
Суеш руку ў кішэню — і ўжо няма рукі.
Суседзі завялі ката Армагедона
заўчора, а сягоньня адкінулі канькі.

Нібы ў рацэ, ўваччу плывуць бярвеньні трупаў.
За тое, што ня ўмёрлі, давай кульнем па сто.
Няруская вясна нахабна і падступна
на яблынях і грушах развешвае лісьцё.

***

Хацелі дажыць да старасьці, а дажылі да вайны.
Насуперак спадзяваньням, першымі загарэліся хаты з краю.
Са сьпячкі павыходзілі фантасты-почвеньнікі і зомбі-шатуны:
у галаве — зробленыя па ГОСТу каша і каўтуны,
усё астатняе з карэі або з кітаю.

У кожнага ёсьць чым шмальнуць па той бок дабра —
куляй, пастом, мацюком, фугасам, доўгім лістом у аттачы.
Выдалілі з сяброў рэчаіснасьць, дадалі рыдлёўку і грабара.
Што іх на сьвет нараджае, якая нара?
Які самагубца дадумаецца пажадаць ім удачы?

Тым часам на ўсіх шасьці частках сушы ў канапавай брані —
зарослае шчэцьцю войска паловазрэлых персанажаў.
На экране цеплавізара Іван-дурак на жалезным кані.
Філя, Сьцяпашка і Хруша круцяць страшныя ролікі малышні.
Дзед Панас сядзіць у зялёнцы, нябачны ў сваім камуфляжы.

Куды ты нясешся, тройка-сямёрка-туз?
Што ты нясеш, гуманітарку бабулі ці ўсё-такі ахінею?
Каб апісаць дыягназ ужо не хапае ані медыкаў, ані муз.
Як ні круці мапу, будучыня настане, і гэта — плюс.
Але, як аднойчы сказаў на гэтую тэму Ісус, —
я, на шчасьце, дажыць да яе не пасьпею.

Спадабаўся матэрыял? Прапануем пачытаць:

на задні двор грузавік падвозіць
мёртвую флору і фаўну
кіроўца апусьціўшы акенца
страляе недапалкам у патыліцу ночы

калі сядае за стол
усе раптам змаўкаюць
чутна толькі як трымціць
пустэча ў лямпачках сэрца

раману адарвала руку

ёсьць сьведкі
ёсьць запіс камеры відэаназіраньня
але няма судзьдзяў
няма закону

стаіць рука ў сэрванце
у слоіку з фармальдэгідам
чакае лепшых часоў

зьняты на смартфон
выбух з грыбом у небе
выцьцём сірэн
і дзікімі крыкамі
праз тыдзень давядзецца сьцерці
бо не хапае памяці
на відэа карпаратыва