гімн падчас урагану

Пераклад: 
сучасная амерыканская паэзія, вершы па-беларуску, амерыканская літаратура XX стагоддзя, беларуская мова, тарашкевіца, пераклад

З кнігі «Адчынена ўсю ноч» (Open All Night)

ах, ах, ах

(ah, ah, ah)

што мяне раздражняе ў мудрацах
гігантах мысьлі
дык гэта бадай тое што яны настолькі ўпэўненыя ў тым,
што кажуць.
але я не магу ім не дараваць.
я захапляюся іхным імпэтам.
(і я маю імпэт, але ня той, што патрэбны
для пошуку адказаў.)
не каб ведаць усё болей —
я ведаю ўсё меней.
замест усё большага разьняволеньня
адчуваю ўсё большую
скруху.
божухна, я ўжо гучу як нейкая
з тых філязофскіх кніг з бібліятэкі што
кружляюць на адным месцы
як той сабака што ганяецца за ўласным
хвастом.
што мне ў часы маёй маладосьці бадай
найбольш падабалася ў бібліятэках
гэта старыя бадзягі
ў прыбіральнях: схадзілі высерліся памылі рукі
і твары
а потым заснулі над кнігай
храплі сабе
з носам у кнізе
а вакол іх лёталі мухі
і пераплёты ста тысяч нудных кніг
казеліліся на мяне.
столькі мудрацоў
столькі гадоў
прасерта.

гімн падчас урагану

(hymn from a hurricane)

адпрацаваў сваё ў Мэйкане, зьехаў з глузду ў Тэнэсі,
знайшоў ласку божую ў Сэнт-Луісе,
зваліў адтуль нахрэн.
у Глэндэйле пазнаёміўся з курваю з залатым сэрцам,
ледзь ад яе ўцёк.
нейкі час боўтаўся на памежжы Поўначы й Поўдня,
пакуль не ачомаўся ў Нью-Орлеанз.
адправіў ліст дамоў, атрымаў па храпе ў Г’юстане.
з краю бару трывала перасеў у цэнтар.
тройчы запар быў абакрадзены недзе ля Апалачаў.
ажаніўся з жанчынай з пакалечанай шыяй што памерла занядбаная ў Індыі.
самую першую кабылу на якую я паставіў звалі Каралеўская Сэрэнада, яна даўным-даўно здохла.
што мне найбольш дастаўляе дык гэта першы трунак вечара.
у мяне ўвушшу будуць вечна гудзець колы аўтобуса Грэйхаўнд што вязе мяне ў нейкую дупу.
Дж. Кэш прасьпяваў «замачыў чувака ў Рыноў, чыста каб глянуць, як ён памрэ» і зэкі радасна зашумелі.
у Моймэсінгу сядзеў у адной камэры з ворагам дзяржавы нумар адзін (ён хроп).
жанчыны кажуць што я ўдаўся такім вар’ятам у бацькоў.
часам адчуваю сябе як сірата.
улюбёны колер жоўты, хрыбет такі самы.
дзевяць дзясятых частак чалавецтва займаюцца самашкадаваньнем а адна дзясятая робіць іх вартымі шкадаваньня.
пацук і прусак — наймацнейшыя сьведчаньні нязломнасьці жыцьця.
што мне заўсёды найбольш падабалася гэта бачыць страх у вачах гопніка.
самае жаласнае гэта калі бабулькі паліваюць герань а другой гадзіне дня, а чаму мяне жыцьцё навучыла дык гэта рабіць усё зараз нягледзячы на абставіны.
а яшчэ яно мяне навучыла, што аднойчы сказанае можа хутка зрабіцца няпраўдай.
я адпрацаваў сваё ў Мэйкане, зьехаў з глузду ў Тэнэсі,
апынуўся на трэцім паверсе гатэлю ў Альбукерке (клапы на ежу ня скардзіліся).
трапіў у чыгуначную брыгаду што кіравалася на захад і ніколі ня марыў пра крэсла ў Кангрэсе.
памятаю дзяўчыну што паказвала мне майткі калі мне было ўсяго пару гадоў.
памятаю чырвоныя трамваі, памятаю пустыя ўчасткі між дамамі ў Лос-Энджэлесе.
памятаю што тая дзяўчына паказвала майткі палове горада але мне першаму.
я заўжды быў баязьліўцам якому ўсё да сракі.
я ніколі не баяўся але не імкнуўся перамагчы.
я ўведаў што трахаць жанчын гэта грамадзкі абавязак такі ж як зарабляць грошы.
я адпрацаваў сваё ў Тэнэсі, зьехаў з глузду ў Мэйкане.
я ня меў паняцьця пра гульню між чорнымі й белымі і ў нью-орлеанскім трамваі сеў ззаду.
я ненавіджу палітыку і ненавіджу простыя выйсьці.
я адпрацаваў сваё ў Кэнзас-Сіці.
у Філадэльфіі я зьмясіў чувака які быў ростам у шэсьць футаў і вагой 240 фунтаў.
у Маямі застаўся на падлозе пасьля першага ж удару здыхліка вагой пад 150 фунтаў.
стан мазгоў і ёсьць станам краіны.
тое што хочаш і тое што мусіш рабіць гэта адно і тое ж.
аднойчы я бачыў як матрос барукаўся з алігатарам і алігатар сканіў.
нудна бывае толькі занудам.
лунаюць заўжды няправільныя сьцягі.
той хто кажа Я табе ня госпад бог той думае наадварот.
бог гэта вынаходка няўдакаў.
адзінае пекла там дзе ты цяпер.
я быў праездам у Даласе і буксірам у Пасадыне.
я нікому нічога не вінаваты таму што зь мяне няма чаго ўзяць.
я разьбіў два высокія люстры і мяне за гэта ўсё яшчэ шукаюць.
я хадзіў туды куды нікому лепш не хадзіць.
мяне бязьлітасна зьбівалі і пакідалі падыхаць.
у мяне па ўсім чэрапе гузакі ад гумавых дручкоў і ўсяго такога.
анёлы абассаліся ад страху.
я ўвасабленьне хараства.
як і вы.
як і яна.
як і жоўты сонечны прыбой і ўся веліч гэтага сьвету.

раманы

(novels)

старэйшая сястра маёй тагачаснай жанчыны была таўстая.
яна была таўстая целам а раманамі дык таўсьцейшая за талстога.
кожныя паўгода яна пісала раман
і дасылала яго ў Нью-Ёрк рэдактару, які
прапаноўваў свае паслугі ў літаратурных
часопісах.
ён браў зь яе трыста баксаў,
дасылаў тры старонкі цалкам бязмэтнай крытыкі,
і яна пачынала новы раман.
з кім бы яна ні пераспала, тут жа яго і пакахала.
яна была вечна закаханая.
малодшая сястра прымушала мяне чытаць раманы старэйшай.
у малодшай быў гожы азадак,
ну то я і чытаў.
але жыцьцё старэйшай сястры
было нашмат цікавейшае за ейныя
раманы — напрыклад
узяць ейнага апошняга гастралёра.
ён быў бабздыр,
беспрацоўны,
але калі напіваўся
то сьпяваў
і мы ўсе пагаджаліся што ў яго прыгожы голас.
таўстуха за свае грошы паслала яго
на курсы
ў дыктарскай школе.
па вечарах ён піў піва
раніцай ішоў на курсы
пасьля абеда не даваў жыцьця тром таўстушчыным дзецям
між тым як я піў піва ўвечары і цэлымі днямі
а яшчэ трахаў малодшую.
таўстуха заплаціла зубному каб той
вырваў ейнаму чуваку апошнія гнілыя зубы і ўставіў
новыя прыгожыя дыктарскія.
потым ён знайшоў сабе працу, ня дыктарам,
а шафёрам, развозіў на фуры піва
таўстая сястра зацяжарала
а ён сядзеў папіваў піўко
цягам дзевяці месяцаў
бо яго пагналі
з шафёраў.
урэшце ён уладкаваўся кухарам
у мясцовай смажні але
калі нарадзілася дзіця ён тут жа выпарыўся
убачыўшы рахунак з раддому.
але пра гэта ўсё яна раману не напісала.
«чаму ты пра гэта ўсё не напішаш?»,
спытаўся я.
«Гэнк», быў адказ, «ты ўсяго толькі
цынічны стары алкаш і паскуднік.
няма дзіва, што твая крамзаніна гучыць так,
быццам яе пісалі ў гаўнакачцы».
у наступным ейным рамане зьявіўся пэрсанаж
цынічны стары алкаш што лічыць сябе пісьменьнікам
але насамрэч ня ўмее пісаць ні халеры, піша ўсякую хуйню
якая няўцямным чынам задавальняе безгустоўныя масы.
неўзабаве пасьля гэтага
мы зь ейнай сястрой разышліся
і гэтак скончылася ўся гэтая сумная
гісторыя.

так, разам

(yes, I am)

зь якой бы я жанчынай ні жыў
у мяне пытаюцца
вы зь ёю яшчэ разам?
у сярэднім мае адносіны з жанчынай цягнуцца
два з паловай гады:
з папраўкай на вайну
інфляцыю
беспрацоўе
алькагалізм
азартныя гульні
немаетнасьць
і маю здэгенэраваную асобу
гэта яшчэ па-мойму няблага.
я люблю чытаць зь ёю ў ложку нядзельныя газэты.
люблю аранжавыя стужкі вакол шыі ката.
люблю спаць прытуліўшыся да цела якое добра ведаю.
люблю калі а другой дня на маім ложку вісяць чорныя майткі.
люблю гледзяць як атрымаліся фоткі.
люблю калі мне дапамагаюць на сьвяты: 4-га ліпеня, 1-га траўня, Гэлаўін, Дзякаваньне, Раство, Новы год.
жанчыны лепш ведаюць як пераадолець бурлівыя парогі і ня так баяцца каханьня як я.
мае жанчыны сьмяшаць мяне там, дзе не расьсьмяшаць прафэсійныя комікі.
выйсьці разам па газэту, у гэтым ёсьць пэўная суцеха.
я вельмі люблю самоту
але таксама адчуваю дзіўную ласку ў несамоце.
я люблю позна ўначы есьці на вячэру вараны чырвоны батат.
я люблю вочы і пальцы чуйнейшыя за мае што ўмеюць развязаць вузел на маіх матузках.
я люблю калі яна сядае за руль цёмнай ноччу калі дарога і кіраваньне заскладаныя для мяне.
мы ўключаем радыё
закурваем цыгарэты гаворым пра дробязі
і час ад часу змаўкаем.
я люблю шпількі пакінутыя на стале і
на падлозе купальні.
я люблю падзяляць адныя й тыя ж сьцены з адной і той жа жанчынай.
я не люблю бязглуздых і бязмэтных сварак што часам здараюцца
і не люблю сябе падчас іх калі
нічога не даю
і нічога не разумею.
адзін ці разам
я люблю вараныя шпарагі
і рэдзьку
і зялёную цыбулю.
я люблю праганяць сваю машыну скрозь аўтамыйку.
я люблю калі ў мяне застаецца дзесяць долараў каб паставіць і выйграць у шэсьць разоў болей.
я люблю сваё малое радыё што грае
Шастаковіча, Брамса, Бэтховэна, Малера.
але таксама я люблю калі ў дзьверы грукаюць адчыняеш а там яна.
Зь якой бы я жанчынай ні быў
мяне пытаюць
вы ўсё яшчэ разам?
яны мабыць лічаць што я іх закопваю
адну па адной
на вяршынях Галівуд-хілз.

сама сабе гаспадыня

(now she’s free)

усё ў Кліё будзе добра
яна ўзяла сябе ў рукі
сышла ад Барні
Барні быў ёй ня пара
пераехала ў большую кватэру
прыгожа абсталявала
купіла новую срэбную Камаро
працуе ў другую зьмену ў бары з танцамі
трыццаць міль калі ехаць машынай
з Рэдонда-Біч
ходзіць у вячэрнюю школу
дапамагае ў клініцы дзе лечаць СНІД
чытае І-Цзын
займаецца ёгай
знайшла сабе дваццацігадовага
перайшла на здаровае харчаваньне
Барні быў ёй ня пара
узяла сябе ў рукі
фанацее па трансцэндэнтнай мэдытацыі
але яна ўсё тая ж самая прыкалістка як раней
зрабіла зялёны манікюр
татуіроўку матылька
я бачыла яе ўчора
ў ейнай новай срэбнай Камаро
доўгія сьветлыя валасы разьвяваліся
на ветры.
дурань Барні.
ён нават не ўяўляе
колькі ён страціў.

мы жывём у згодзе

(we get along)

я жыў з рознымі жанчынамі і ўсе яны любілі рок-канцэрты, рэгі-фэстывалі, лав-іны, шэсьці за мір, кіно, гаражныя распродажы, кірмашы, палітычныя мітынгі, вясельлі, хаўтуры, паэтычныя чытаньні, урокі гішпанскай, лазьні, вечарынкі, бары і гэтак далей.
тым часам я жыў вось з гэтай
друкаркай.
пакуль дамы наведвалі грамадзкія мерапрыемствы, ратавалі кітоў, марскіх коцікаў, дэльфінаў, белых акулаў, пакуль дамы гаварылі па тэлефоне мы вось з гэтай вось друкаркай жылі тут
разам.
і сёньня ўначы мы разам: друкарка, каты, радыё, бадай і ўсё.
калі я памру, дамы скажуць (калі нехта спытае): «ён любіў толькі спаць і бухаць; ніколі нікуды не хадзіў. хіба што на іпадром, во дзе ўжо
дэбільнае
месца!»
дамы зь якімі я меў гонар быць знаёмы і жыць былі вельмі таварыскія, яны ўскоквалі ў свае машыны, махалі ручкай і імчалі прэч быццам іх чакала нейкая важная падзея:
«гэта панк-гурт з новай хвалі, іх трэба чуць!»
«будзе чытаць Ален Гінзбэрг!»
«я пазьнюся на заняткі танцамі!»
«у Рыты гуляем у скрэбл!»
«Фрэн ня ведае, што мы рыхтуем сьвяткаваньне ейных народзін!»

а ў мяне пакуль тое ёсьць вось гэтая друкарка.
калі я жыву з кімсьці разам дык гэта зь ёю.
Алімпія, так яе зваць.
клёвая чувіха.
амаль ніколі мне
ня здраджвае.

гайдаючыся на кручку

(swinging from the hook)

часта едучы па шашы я адчуваю жаданьне пакласьці галаву на стырно і заплюшчыць вочы,
ці ў супэрмаркеце пакуль дзяўчо прабівае па касе тавар мне раптоўна прыходзіць думка дацягнуцца зараз да яе і сарваць зь яе сукенку каб пабачыць грудзі, і
часьцяком прачнуўшыся раніцай я ня маю жаданьня ўставаць апранацца і
рабіць усё што трэба, замест гэтага
я б лепш паваляўся ў ложку тры-чатыры дні і ночы,
або яшчэ бывае калі я спыняюся на сьветлафоры і вакол няма машын мне карціць праімчаць на чырвонае сьвятло
і як толькі ў мяне ўзьнікае гэтая ідэя я дзіўлюся
як гэта мне наагул дазваляюць кіраваць машынай?
гэта бадай няправільна што я магу паварочваць, спыняцца, стартаваць і газаваць гэтак жа
як старая пані ў зялёным «фордзе» і сінім капелюшы якую я бачыў пару гадзін таму калі мы разьмінуліся на крутым уздыме.
ці часам уначы я прачынаюся сядаю
і пазіраю з вакна ў ноч
а сам адчуваю што побач са мной сядзіць мая зьбянтэжанасьць, нагрувашчаная як гара старых гумавых шынаў.
а яшчэ бывае калі я займаюся сэксам
я думаю, якой трасцы я займаюся сэксам?
мяне пастаянна палохае неабходнасьць выконваць усякія банальныя рэчы, дробязі, якія даюцца людзям так лёгка.
цяпер 12:09 ночы я сяджу тут і хачу запаліць цыгарэту і ўвесь час перабіраю пяць ці шэсьць пустых пушачак ад запалак, адкрываю іх і ўзіраюся ў пустэчу.
хто-небудзь іншы ўжо набыў бы сабе запальніцу, хто-небудзь іншы ўжо спакойна б спаў, а я замест гэтага зь нічога ніякага думаю пра адну шалёную зь якой я жыў тры гады і якой лёгка ўдаваліся самыя розныя драбніцы, яна нават ня думала пра іх, не бянтэжылася, і яны ёй напэўна ўсё яшчэ ўдаюцца.

СНІД

(AIDS)

дні нязмушанага сэксу скончыліся,
сэксу тут на зямлі лічы настаў
трындзец
пакуль нехта не прыдумае сродак
ад таго што нас
забівае.
моладзь ніколі ня ўведае,
як утрапёна мы скакалі
з ложку ў ложак,
зь цела на цела,
з ночы ў ноч.
часам нам гэта
абрыдала.
вось цікава што мы страцім
наступным?
ахерэнная палова
стагодзьдзя:
найперш атамная бомба,
а цяпер
гэта.
пара ўжо каб нас захапілі
Іншаплянэтнікі.
хай сабе
гэта
ўсё
забіраюць.

жанчына ў аранжавым

(a woman in orange)

мяне зашуганага з бадунішча
вязуць па Раўіна-эвэнью.
яна кіруе як вар’ятка
чухае левую
падпаху.
«у нас усе рана пачынаюць кіраваць.
мая сястра не ўпісалася ў мост калі ёй
было трынаццаць. бацькі
не сказалі ні слова.»
яна пралятае на чырвонае
сьвятло
сабака на заднім сядзеньні
чухаецца.
а зараз я з бадунішча шугаюся на
Гайпэрыён-эвэнью.
потым я з бадунішча шугаюся на
Сансэт-бульвары.
на тэатры Віста аб’ява:
АДЧЫНЕНА ЎСЮ НОЧ
ДЗЯЎЧАТЫ
ЯК МЫ ІХ ЛЮБІМ
ТОЛЬКІ ДЛЯ ПАЎНАГАДОВЫХ
З ВЫТРЫМКАЙ.
вось і Родні-Драйв.
вось старая ў зялёным
капелюшы.
і ўсё мноства іншых
машын.

на ходніку кленчыць
жанчына
ў аранжавым.
трасца, можа, мне
да яе далучыцца?
гэта лепш
чым шугацца
з бадунішча
зноў і
зноў.

Чэтэртан прыняў пацучынай атруты і пакінуў нас усіх у спакоі

(Chatterton took rat poison and left the rest of us in peace)

зноў наведаўся стары бітнік паэт
са сваймі карцінамі і вершамі
ў папяровай торбе.
быў на іпадроме і прайграў.
«шукаў цябе», кажа.
«я быў у будынку адміністрацыі», кажу яму.
«якога хера ты там забыў?», спытаўся ён.
«там кліматызацыя, а я не люблю, каб мая срака пацела», адказаў я.
я адкаркаваў піўка, чакаючы, пакуль астудзіцца віно.
як паэт ён быў лепшы за асноўную масу але гаварыў вельмі
ГУЧНА.
«божухна, хлопча, цішэй», маліў я.
ён быў з Брукліну і ўмеў добра выказваць свае думкі
пра ўсё што яго не здавальняла.
«а ты ўсё пішаш тое самае што й раней»,
кажа, «здаеш паціху».
«я вось думаю, можа мне адсюль пераехаць»,
кажу, «зьеду, бадай, у Малібу».
«слухай, чэл», кажа, «я цябе ведаю з часоў, калі ты жыў у катуху і вёў гутаркі з пацукамі і прусакамі.
вось тады ты пісаў чоткія рэчы...» «дзякуй, хлопча»,
адказаў я.
мы выпілі і ён пачаў
паказваць мне свае карціны.
«няблага, чувак», кажу.
«а зараз я табе пачытаю сваё», кажа.
«гэй, ну пачакай», кажу, «то бок, трасца матары,
давай пасядзім і пагамонім»,
«не-не, я табе пачытаю вершы»,
кажа.
ён узяў ахапку аркушаў і пачаў.
ягоныя вершы таксама былі тыя самыя што й раней.
я пісаў пра іпадром пра
жанчын і бухло
а ён пісаў пра
Паэтаў
Безнадзейных Паэтаў Шалёных Паэтаў
Непрызнаных Паэтаў
што насамрэч умелі выказацца як ніхто
што пісалі лепш за іншых
але былі ўсім да сракі
бо рэдактары і выдаўцы былі спрэс
зануды і даўбаёбы
і не маглі адрозьніць таленту
ад цыцкі
Олсан у яго быў гаўно
Фэрлінгеці гаўно
Марк Стрэнд гаўно
Гінзбэрг быў гаўно што сядзела па кавярнях;
затое Месяц ведаў што да чаго
і сьвяціў з вышыні толькі на
Сапраўдных Паэтаў
тым часам як рэдактары і выдаўцы
трахалі на сталах дзевачак-хіпі
і не шманалі.
а вось пра яго самога даведаюцца
(ён жа Сапраўдны Паэт)
пасьля ягонай сьмерці але
якая зрэшты розьніца калі пантовы Месяц ведае
і прыгожая курва ведала
курва красуня з адзінаццатага нумару
ў незабыўным матэлі Вікінг
тая блядзіна з душой
анёла
яна прасекла фішку
і акіян і зоры прасеклі таксама.
стары бітнік пачаў наступны верш.
я напісаў быў пару пстрычак-анатацый
да ягоных самвыдаваў. бяз
толку. кнігі не прадаваліся. па-мойму ягоныя вершы гучалі лепей
калі ён трымаўся далей ад прыгожых курваў Месяцу і хуйні пра Сапраўдных Паэтаў
але ягоная праблема была ў тым што ён завіс
на адной тэме
зрэшты як усе мы.
я нават любіў яго за гэта пры ўмове што ня мусіў бачыць яго надта часта.
мы пілі далей і я ўсё прасіў яго
не гарлаць, ён быў надзвычай галасісты.
адным словам, мы
са старым бітнікам
бухалі далей
і выпілі ўсё што ў мяне было
а гэтага было нямала.
я сказаў што ён можа прызямліцца ў мяне на
канапе
і неўзабаве ён захроп
а хроп ён як гаварыў:
гучна.
вулічныя паэты накшталт яго
ня ўломкі.
я сам жыў па падваротнях
гадамі
але замест ласкі і
сілы
я засвоіў там толькі жах і шаленства
і боязь.
слухаючы ягоны храп
я пачуў яшчэ адзін добра вядомы мне гук
нездарма ж я жыў з ладнай колькасьцю алкашоў:
ён будзе бляваць і бляваць
няслаба.
я ўстаў і паставіў ля ягонай галавы
памыйнае вядро.
«шо такое? гэта шо?» спытаўся ён.
«будзеш бляваць — блюй сюды»,
кажу.
«добра, добра...», кажа.
праз 15 хвілін ён ужо
бляваў.
ён быў аматар такас, фасолі, піццы,
жыць ня мог без хот-догаў. усё гэта
выйшла вонкі, да халеры, разам з партвейнам,
півам і двайной водкай
якую ён замовіў на іпадроме
між пятай і шостай гонкамі калі
прыгожая курва з доўгімі нагамі
што стаяла ля бару
яму ўсьміхнулася.
усё гэта ён выбляваў.
а зранку а сёмай быў на нагах
і мераў крокамі дыван
размаўляючы сам з сабою.
я і кажу: «божухна, чувак,
я звычайна сплю да палудня.
а з табой што такое?»
«ды нічога такога, хлопча»,
адказаў ён, «гэта проста мая энэргія!
апроч таго я прывык уставаць
рана. мне трэба прагуляцца і з кімсьці
пагаварыць іначай я сябе заб’ю,
павер».
«добра», кажу, «ідзі прагуляйся».
«не праблема, дружа», кажа, «пайду пагуляю
гадзінку, каб ты
мог паспаць».
і сышоў. празь 15 хвілін вярнуўся,
прынёс з сабою майго ката
і цяпер гаварыў з катом.
«слухай, хлопча», кажу, «можа, мне цябе кудысьці падкінуць?
можа, табе куды-небудзь трэба?»
«так,» кажа, «я прадаю аднаму чуваку карціну
а дзявятай. але яшчэ рана. ведаеш што. закінеш мяне
ва Ўэстлэйк-парк?»
не праблема, сказаў я.
ён даў мне тры сваіх вершы а я яму
адну сваю карціну на якой была курва ў доўгіх ядвабных
панчохах і на высокіх абцасах што расьцягнулася на канапе
задраўшы спадніцу да самай сракі.
я разумеў, што гэта абачлівасьць зь ягонага боку, зваліць,
і, прызнаючы гэтую неабходнасьць, ён робіць па-людзку.
мы селі ў машыну і ў мяне пачаліся згрызоты бо
ў пэўным сэнсе я
зьбіраўся кінуць яго ў парку поўным гнюсных
нягоднікаў і нялюдзкіх гіенаў; але я паступіў як чалавек нешырокай
душы і неглыбокага сумленьня; мне былі проста патрэбныя цішыня
і спакой; і яны былі патрэбныя мне больш за яго.
высадзіўшы паэта-бітніка на
Альварада-стрыт я ўбачыў цераз дарогу той самы бар
дзе быў пазнаёміўся з жанчынай што падаравала мне
сем гадоў пекла.
паэт застаўся стаяць там на бардзюры адзін
са сваёй папяровай торбай
мы абмяняліся на адлегласьці нашымі змоўніцкімі сыгналамі і я
ад’ехаў —
ні разу ня друг свайму бліжняму.
я прыехаў дамоў, залез у ложак і зноў заснуў.
прачнуўся апоўдні і пачаў зьбірацца
на іпадром. я ўжо хацеў выкінуць зьмест памыйніцы
ў бак для сьмецьця і тут заўважыў
што мой госьць у яе збольшага не патрапіў. на дыване
засталіся згусткі і лужыны. я быў
босы. я падняў адну нагу, потым
другую. адляпіў ад іх мяккія, сплюшчаныя
кавалкі. смурод папоўз угару.
я адсунуў убок столік для кавы і ўбачыў пад ім
яшчэ больш ванітаў. мой госьць спрабаваў выцерці іх
старой газэтай і нумарам
нямецкага «Плэйбою».
прыбіраючы ягоныя чорныя карычневыя зялёныя
кавалкі хот-догаў, піццы, гарчыцы, соўсу, фасолі, супу,
бульбяных чыпсаў і крывавага бургеру з цыбуляй я адчуваў
што мяне выкарыстоўваюць: яны ўсе да мяне грукаюцца,
я да іх ня грукаюся і ніколі ня грукаўся.
я зычу каб ён прадаў свае карціны, кнігі, трахнуў
дзевачку-хіпі, купіў сабе вілу з паліцэйскімі аўчаркамі і
электрычным плотам, я
зычу каб яму на дапамогу прыляцелі анёлы, яму і ўсім астатнім;
але гэтага не адбудзецца: гэта жорсткі рынак і большасьць зь іх
пратрынджвае тое што яны меліся б напісаць, а большасьць з тых
што нейкі час сяк-так пішуць
няздольная пісаць як сьлед надта доўга.
я прамачыў ужо два вялікія ручнікі. я мушу падчысьціць
усё што засталося ад майго сябра-паэта. гэта павінна дапамагчы мне
быць сьціплым і чыстым і пісаць мае ўласныя
чоткія рэчы.

неаспрэчна

(this is a fact)

у кампаніі прыдуркаў
мы адцягваемся
на стандартных набярэжных
кайфуем ад кепскай ежы, танных
трункаў,
тусім з мужчынамі
і кабетамі
з апраметнай.
у кампаніі прыдуркаў
мы выкідаем свае дні ў сьметніцу
як папяровыя сурвэткі.
у такой кампаніі
нашая музыка надта гучная
наш сьмех
няшчыры.
нам няма чаго траціць
апроч сябе саміх.
далучайцеся.
мы ўжо
запоўнілі
амаль цэлы
сьвет.
памагай нам
бог.

закаханы сабака

(hot dog)

ці ня кожны раз
як мы пачыналі тут
кахацца ён падыходзіў
вялікі чорны калматы
кабель
сьлінявы
сьмярдзючы
задыханы
ўзрушаны
ён скуголіў
маліў
соп мокрымі
ноздрамі
ён сьмярдзеў як
мокрая ад дажджу дзяруга
ля дзьвярэй галівудзкага матэлю
а калі я спыняўся
каб скінуць яго з ложку
ягоная гаспадыня казала:
«о! ну пашкадуй Тымі!»
ну і Тымі бегаў далей вакол
як нэўротык
нюхаў сваю
сраку
я вяртаўся да сваёй задачы
і ўжо набліжаўся да фінішу
калі Тымі зноў заскокваў
на ложак.
зь місіянэрскай позы
мне ўдавалася неяк
умазаць яму разок-другі
па храпе
але гэта яго не спыняла
ён далей сабе чмыхаў
сьлінявіў
штурхаў
і гэтак мы і канчалі
ўсе трое.
у яе была добрая праца
на Сансэт-бульвары
(я ня меў паняцьця
якая)
і калі яна раніцай
зьяжджала
то казала мне
каб я сыходзіў заднімі дзьвярыма
бо яе маці жыла
насупраць
і дачка не хацела каб тая
мяне бачыла.
тады я глянуў
на таго сабаку
а сабака сваімі маркотнымі вачыма
ўзіраўся ў мае.
між намі не было
таямніцаў.
я ведаў і ён ведаў
што мы абодва
ейныя каханкі.
а яшчэ я ведаў
гледзячы на яго
што яна патрэбная яму больш
чым мне.
той раніцы я
зьехаў у зіхоткім
сонцы
адчуваючы сябе
разгублена
спалохана
нерэальна
але ўсё-ткі
няблага.
пасьля гэтага яна разы тры ці чатыры
мне званіла.
але я ведаў што ўсё скончана.
па ўсім.
бо калі я ў тую апошнюю раніцу
зазірнуў
у ягоныя каштанавыя вочы
я зразумеў
што ён кахае яе
больш чым я.
магчыма калі б Тымі быў
мужчынам
я б зь ім за яе
паспаборнічаў.
але трэба сказаць
што я ніколі не сустракаў мужчыны
з такімі прыгожымі вачыма
як у таго сабакі.

шаленства?

(madness?)

слухай, кажа, ну пагадзіся.
наконт? пытаюся.
калі ты бачыш якую-небудзь таўстуху
ў супэрмаркеце якая
выбірае апэльсіны, хіба
табе ня хочацца падысьці да яе і
сьціснуць ейныя брыдкія сьцёгны
як сьлед
каб яна аж заверашчала?
ты пра што,
чувак? пытаюся.
ці калі афіцыянт прыносіць табе
вячэру, хіба ў цябе на момант
не ўзьнікае думкі, што ты мог бы
яго забіць?
ну не на пусты страўнік, кажу.
я маю на ўвазе,
працягваў ён,
што існуе вельмі тонкая мяжа
між тым што мы называем нармалёвасьцю і
тым што мы называем шаленствам
і што калі мы прыкладаем высілкі каб
застацца на адным баку з нармалёвымі
то робім гэта толькі дзеля таго
каб нас грамадзтва
не пакарала.
у адваротным выпадку мы
досыць часта перасякалі б гэтую мяжу
і жыць было б нашмат
цікавей.
ні халеры не разумею,
да чаго ты вядзеш, чувак,
кажу.
ён толькі ўздыхнуў, зірнуў на мяне
і сказаў Забудзь, дружа.

яшчэ пошта

(more mail)

я атрымліваю ўсё больш пошты, збольшага
лухты
але раз-пораз трапляецца ліст пэўнай
глыбіні, з гумарам і яснымі думкамі.
я самотнік, але ня сноб.
добры ліст заслугоўвае добрага адказу.
і гэтак пачынаецца ліставаньне,
якое бяз выняткаў заканчваецца вось чым. другі
ліст, дасланы маім
карэспандэнтам,
здаецца ўжо не такім глыбокім, як першы.
я ўсё адно адказваю.
трэці ліст яшчэ больш расчароўвае.
я раблю яшчэ адну спробу.
чацьвёрты ліст ужо рэальна ідыёцкі.
я не адпісваю.
прыходзіць наступны ліст,
практычна няўцямны.
на яго няма як адказваць.
пачынаюць прыходзіць яшчэ лісты, поўныя
злосьці, пагрозаў, крыўдаў.
адзін чувак, якому я не адказваў,
даслаў мне старонку, замазаную
гаўном.
дзякуй богу, я ад яго пазбавіўся,
думаю.
дзе там, неўзабаве прыйшоў
яшчэ адзін ліст, быццам нічога
ня здарылася.
я хачу зьвярнуць увагу
на падабенства
ўсіх гэтых аўтараў
лістоў.
некалькі шматабяцальных пачаткаў
выпараецца
ў нябыт.
быццам ім
бракуе сілы
працягваць.
яны чытаюць мяне,
яны мне пішуць.
а потым, празь нейкі час,
пачынаюць мяне
ненавідзець.
і ўсё гэта
мужчыны.
жанчыны таксама пішуць
але я ім
не адказваю.
ад іх таксама
адны праблемы.
яшчэ горшыя.
дайце веры.

нам ня дадзена

(we can’t)

нам ня дадзена даць
рады
мы ведаем што не дамо
рады
не дамо ні па-добраму
ні па-благому
хтосьці іншы дасьць за нас
рады
так і будзе
але прыняць гэта
немагчыма
як забойства катá
якое я аднойчы бачыў
на маіх вачах яго забілі й злупілі
скуру
а чалавечыя
твары на гэта
глядзелі.

тэрарысты

(terrorists)

з вуліцы
з праходу між
маім кватэрным домам
і суседнім
пачуліся выбухі
бразгат і поканьне пустых
вінных пляшак
кінутых аднекуль згары
шкло разарвалася і пырснула
ўва ўсе бакі.
я адамкнуў дзьверы і пераступіў парог
быў цёплы прыемны вечар
канец траўня
кветкі паўсюль выдавалі зь сябе
найлепшае.
я разьдзеўся дагала
і выцягнуўся
на ложку.
потым пачуў знадворку
галасы сваіх суседзяў
па доме:
«там наверсе пара пўэртарыканцаў!
яны жывуць на страсе
суседняга дому!»
«яны там п’юць і шпурляюць
уніз пляшкі!»
«так, я ў курсе! я выклікаў
паліцыю, але тая ні халеры
ня робіць!»
«а то ж, яны занятыя выпісваньнем штрафаў!»
«там на страсе жанчына ў чырвоных ласінах!»
«і мужчына, у яго на галаве бандана
ён вечна крычыць
і шпурляе ўніз усякую хрэнь, пляшкі,
сьмецьце, усё чыста!»
«зьбярэм подпісы! гэтаму будынку
ня жыць!»
«так, подпісы! я жыў раней у тым
доме! там такія жахі
дзеюцца!»
«напішам пэтыцыю!»
на наступны дзень нашая домакіраўніца
падыходзіць да мяне калі я запаркоўваю
свой Фольк.
я выходжу, а яна
падсоўвае мне падпісны аркуш.
там ужо 26 подпісаў.
«Гэн...» пачынае яна.
«не», кажу.
«Гэн...», спрабуе яна
зноў.
у тым доме жывуць беднякі,
чорныя, мэксіканцы і некалькі
шалёных азіятаў.
гэта іхны апошні шанс,
апошні танны наёмны дом,
наступны прыпынак — вуліца.
«Гэнк», кажа яна, «чаму
не?»
«таму», кажу, «што аднойчы
нехта пачне зьбіраць подпісы
каб вытурыць мяне».
яна сьмяецца
бо зусім
не разумее.
я іду па сьцяжынцы
адмыкаю дзьверы
пераступаю парог:
яшчэ адзін шалёны белы
лузер.

здыхляціна

(stark dead)

прэтэнцыёзную кашу размазваюць па асьвенчаных
сьценах
зноў і зноў
пакуль практычна ўсе не павераць у яе
жыцьцёвасьць.
пазёрства ўсіх стагодзьдзяў прымаецца
за Мастацтва.
сьцеражыся падручнікаў, сьцеражыся бібліятэк,
сьцеражыся галерэй,
сьцеражыся бацькі й настаўніка.
сьцеражыся маці.
мы прыходзім на сьвет у цывілізацыю паралізаваную
нечуванай пасрэднасьцю.
нас частуюць штучнасьцю, ілюзіяй, хлусьнёй.
улоньне выплюнула нас у каналізацыю.
нам патрэбныя новыя багі.
мусяць адчыніцца новыя дзьверы.
мы чакалі доўга й дачакаліся нямногага.
мы мусім прарвацца скрозь агароджы.
гэтая цемра наскрозь прасьмярдзела
намі.

Спадабаўся матэрыял? Прапануем пачытаць:

Пераклад:
Макс Шчур

паэт (?):
гэтаму слову патрэбнае новае
вызначэньне.

калі я чую гэтае
слова
мой страўнік
сьціскаецца
нібыта я зараз
зблюю

Пераклад:
Макс Шчур

калі б я хацеў быць
клоўнам
я б паехаў
у Галівуд.

адзіны неабходны
паэтычны акт
гэта напісаньне
верша
а ўсё што ідзе за ім
гэта
прапаганда

Пераклад:
Макс Шчур

Я не хацеў, каб мяне будзіў нейкі чувак з горнам. Не хацеў спаць у казарме разам з кодлай здаровых апантаных сэксам і футболам адкормленых дасьціпных задрочаных мілых запалоханых расчырванелых бздлівых мамчыных сьціплых баскетбалістых амэрыканскіх хлопчыкаў, зь якімі мне давялося б паводзіцца па-сяброўску, бухаць на пабыўцы, ляжаць на сьпіне побач і выслухваць тузіны нясьмешных, плоскіх, пахабных анэкдотаў.

Пераклад:
Макс Шчур

Трыццаць тысяч відаў яшчэ невядомых расьлін
Жывыя непрыдуманыя людзі ў джунглях
прадаюцца на катаваньне —
а робат у гарнітуры, што спэкулюе прымхай з назвай «Бразілія»
мае права гаварыць ад іхнага імя?