З кнігі The Last Night Of The Earth (1992)
будзь ласкавы
(be kind)
нас заўжды просяць
каб мы з паразуменьнем ставіліся да меркаваньня
іншых
якім бы яно ні было
састарэлым
бязглуздым ці
аблудным
ад нас заўжды хочуць
каб мы глядзелі
на чыюсьці суцэльную памылку
і змарнаванае жыцьцё
з ласкавасьцю,
асабліва ў выпадку
старых.
але ж старасьць — гэта сума
ўсяго намі зробленага.
жахлівая старасьць
у тых,
хто жыў
незасяроджана,
адмаўляючыся
бачыць.
яны не вінаватыя?
а хто?
я?
хто просіць каб я не казаў ім
што пра іх думаю
такому страшна
што ім будзе
страшна.
старасьць ня грэх
а вось ганебна
і сьвядома
змарнаваць
жыцьцё
ў шэрагу іншых
сьвядома
змарнаваных
жыцьцяў
грэх.
паэзія
(poetry)
патрэбна
шмат
роспачы
разьвярэджанасьці
расчараваньня
каб
напісаць
пару
добрых
вершаў.
гэта
не для
ўсіх
дый ня толькі
каб
напісаць
а каб прачытаць
таксама.
чуеце, вы
(see here, you)
бессаромныя подлыя ёлупы
паэты
з вашымі
ідыёцкімі рукапісамі
няхіла вы
надзьмуваецеся
ў сваім
усёведаньні
такія
пэўныя
што вам
роўная дарога
ў
нірвану
вам
неапераным камочкам
чалавецкасьці
вам
імітатарам
іншых падобных
прытворцаў
вы ўсё яшчэ
ў
цяньку
вашай
Мацеры
вы
ніколі
не таргаваліся
з
Д’яблам
ніколі
напоўніцу
не паспыталі
Пекла
ніколі не
стаялі
на Краі
сябе самога
ніколі
не заставаліся
сам-насам
з вострымі
як брытва
сьценамі
вы
бессаромныя подлыя ёлупы
з вашымі
ідыёцкімі рукапісамі
няма
ніякага
веданьня
няма
куды
вандраваць
вашыя
жыцьці
вашыя
сьмерці
вашыя
ідыёцкія
скруткі
усе марныя
гнюсныя
і
менш рэальныя
за
бародаўку
на
парсючынай
срацы.
абставіны
вам
не спрыялі.
гуд
бай.
падвід голых друганоў
(a suborder of naked buds)
марнасьць сьвету
відавочная.
я б хацеў прымусіць
гэты
аркуш паперы
вішчаць танчыць
і сьмяяцца
але
кнопкі толькі
бясшкодна б’юць па ім
і
мы здавальняемся
ўсяго толькі аскепкам
цэлага.
гэтая незавершанасьць гэта ўсё
што мы маем:
мы пішам адное й тое ж
зноў і
зноў.
мы ёлупы,
апантаныя.
марнасьць сьвету
відавочная.
пісьменьнікі могуць толькі ўдаваць
што ім нешта ўдалося
некаторыя ўдаюць удала, іншыя
ня надта
але
мы ні адзін ані
крыху
ані блізка не падышлі
да мэты
седзячы за сваймі
друкаркамі
з абавязку
зарабляць
на жыцьцё
сваёй непрыстойнай
прафэсіяй.
мой дружбан будда
(my buddy, the buddha)
мушу памыць гэтага будду што стаіць на маім стале —
пыл і гразь уеліся ў яго паўсюль
асабліва на грудзях і жываце; ах,
колькі доўгіх начэй мы вытрымалі разам; мы
перажылі банальнасьці й жахі; у самыя недарэчныя часы
мы сьмяяліся
ад душы — зараз
ён заслужыў самае меншае
быць як сьлед абцерты
мокрай анучай;
некаторыя доўгія ночы
былі праўдзіва жудаснымі але
будда заўжды быў добрым маўклівым
таварышам; ён бадай ніколі не глядзіць на мяне але
здаецца што ён вечна рагоча — рагоча
з гэтага сранага
быцьця: што ўжо зробіш.
«на халеру мяне праціраць?», пытаецца ён, «я толькі зноў
закарэю».
«ну я чыста спрабую прыкінуцца паціпу адэкватным»,
адказваю.
«пі лепш віно», кажа ён, «гэта ты
майстар».
«а ты», пытаюся, «што
майстар?»
ён мне: «я майстар адным вокам глядзець
на цябе».
і замаўкае.
трымае ў руцэ пацеркі з
кутасікам.
скуль ён тут
узяўся?
быдла
(the bully)
па шчырасьці, я праўда лічу
што мой бацька быў
шалёны,
мяркуючы паводле таго, як ён
стырнаваў,
сыгналіў,
лаяў іншых;
як ён усчынаў
грубыя спрэчкі
пры людзях
з самай
нязначнай нагоды;
як ён лупцаваў
сваё адзінае дзіця
амаль штодня,
дастаткова было найменшай
зачэпкі.
вядома, на кожнае
быдла аднойчы знойдзецца
яшчэ большае.
памятаю неяк
прыходжу дамоў
а маці мне
кажа:
«твой бацька трапіў
у страшную
бойку».
я пачаў яго шукаць
і знайшоў: ён сядзеў
на ўнітазе,
дзьверы ў прыбіральню
былі
адчыненыя.
ягоны твар быў суцэльным месівам
зь сінякамі, драпінамі
падпухлымі вачыма і
фінгаламі.
нават адна рука была
ў гіпсе
зламаная.
мне было трынаццаць.
я стаяў і глядзеў
на яго.
нейкі час
разглядаў.
тады ён крыкнуў,
«чаго ты бляха
вылупіўся?
нейкая
праблема?»
я паглядзеў на яго
яшчэ крышку
і сышоў.
а яшчэ праз
тры гады
я
сам надзёр
яму
сраку,
без
усякіх
праблем.
яны і мы
(them and us)
яны ўсе сабраліся ў нас на ганку
і вялі цёркі:
Гэмінгўэй, Фолкнэр, Т. С. Эліят,
Эзра Паўнд, Гамсун, Ўолі Стывэнс,
э. э. камінгс і пару іншых.
«слухай», кажа маці, «ты ня мог бы
іх папрасіць, каб яны змоўклі?»
«не», кажу.
«яны ж вярзуць абы-што», сказаў
бацька, «знайшлі б сабе лепш
працу».
«ёсьць у іх праца»,
кажу.
«чарцям хвасты круціць», кажа
бацька.
«менавіта»,
кажу.
акурат у хату заваліўся
Фолкнэр.
знайшоў у сэрванце
віскар, забраў і выйшаў
вон.
«страшны чалавек»,
сказала маці.
яна ўстала і вызірнула
на ганак.
«зь імі там нейкая жанчына»,
кажа, «толькі з выгляду як
мужык».
«гэта Гертруда»,
кажу.
«а яшчэ адзін паказвае
біцюкі», кажа маці, «і сьцьвярджае,
што спакойна адмяцеліць трох
за раз».
«гэта Эрні», кажу.
«а вось гэты», паказаў на мяне бацька,
«хоча быць як яны!»
«праўда?», спыталася маці.
«не такі як яны», кажу, «а адзін
зь іх».
«не, ты ў мяне пойдзеш на працу»,
сказаў бацька.
«заткніся», кажу.
«што?»
«кажу, заткніся, дай людзей
паслухаць».
бацька зірнуў на сваю жонку:
«ён мне
ня сын!»
«дзякуй богу», кажу.
Фолкнэр зноў заваліўся
ў хату.
«дзе тэлефон?»,
пытаецца.
«на халеру?», пытаецца
бацька.
«Эрні вынес сабе мозг»,
кажа.
«ты бачыш, што бывае з такімі
людзьмі?», закрычаў бацька.
я памалу
ўстаў
і дапамог Білу
знайсьці
тэлефон.
о, які я быў бабздыр!
(oh, I was a ladies’ man!)
бывае
згадваеш
дзіўныя часы
калі
ляцеў на жанчын
як маньяк па футбольным
полі
абсалютна
не зважаючы
на іхныя майткі, кухонныя ручнікі,
фоткі
і іншыя такія
дробязі —
кшталту
духоўнай
лучнасьці.
і думаеш: што
табе
было
трэба
за чым ты
так
гнаўся?
гэта было нібы
паляваньне.
колькі іх
ты хацеў
здабыць?
колькі
заваліць?
імёны
боты
строі
прасьціны, купальні
спальні, кухні
каморкі,
кавярні,
хатнія зьвяркі,
мянушкі зьвяркоў,
імёны дзяцей;
прозьвішчы, дзявочыя прозьвішчы,
мянушкі.
для цябе не было
немагчымага.
ты даказаў што
здольны перамагаць
зноў і
зноў,
і іхныя ногі ўзьляталі
высока
ў цябе за
сьпінай.
або
яны былі наверсе
або
ты быў
ззаду
ці
абое
на баку
ды
іншыя
выдумкі.
песьні з прымачоў.
запаркаваныя машыны.
галасы ў тэлефоне.
разьліў
трункаў.
бессэнсоўныя
гутаркі.
цяпер ты ведаеш
што быў усяго толькі
сьмярдзючы
кабель,
сьлімак налеплены на
сьлімака —
ліпкія ракавінкі
на сонцы, ці ў
смузе надвячорку,
ці ў цёмнай
цемры.
ты быў
карысны ідыёт
прыроды,
ня ты агорваў
а цябе
агоралі.
не чалавек
а рысунак
выкладка,
ня ты трахаў
а цябе
трахалі.
цяпер ужо
ясна.
а тады
ты думаў
які ж ты
хітры чарцяка
такі ўжо
мужлан
такі ўжо
племянны бык
такі ўжо
сэрцаед
усьміхаўся з келіхам
вінчыка
плянаваў свой наступны
ход
змарнаваў
паўжыцьця
ты вялікі
скакун
Атыла вярхом
на матрацы й
ня толькі
ты мог
увесь гэты час
праспаць
і ніхто б цябе
нават серучы
не згадаў
нікому б
цябе
абсалютна
не
бракавала.
пяшчотнае сьвятло
(warm light)
сёньня ўначы
адзін
у гэтым доме
сам-насам
з шасьцю коткамі
якія без усякіх намаганьняў
паведамляюць мне
ўсё што толькі
можна
ведаць.
месца для паўзы
(the area of pause)
яго трэба мець іначай сьцены цябе
задушаць.
трэба ўмець ад усяго адмовіцца, усё
адкінуць, усё чыста.
ты павінен глядзець на тое што глядзіш
ці думаць пра тое што думаеш
ці рабіць тое што робіш
або ня робіш
безуважна да сваёй асабістай
карысьці
не кіруючыся нікім і нічым.
людзей збаёдвае
змаганьне.
яны хаваюцца ў агульнай
руціне.
іхныя клопаты гэта клопаты
статку.
няшмат хто здольны
цягам дзесяці хвілін зырыць
на стары бот
або думаць пра ўсякую мутню
кшталту хто вынайшаў
дзьвярную ручку?
яны робяцца нежывыя
бо ня здольныя зрабіць
паўзу
разблытацца
разбэрсацца
разьвідочніць
развучыцца
расшрубавацца.
паслухай іхны
няшчыры сьмех
і ідзі
прэч.
З кнігі The Night Torn Mad With Footsteps (2001)
усяго хвілю таму
(it was just a little while ago)
амаль днее
дразды на тэлефонных дратах
чакаюць
а я ем забыты
ўчорашні сэндвіч
а шостай гадзіне
спакойнай нядзельнай раніцы.
у куце боты
адзін стаіць роўна
другі ляжыць
на баку.
так, некаторым жыцьцям наканавана
быць змарнаванымі.
гатычны і ціпатаво
(Gothic and etc.)
напісалі мне два чувакі маўляў абодва зьбіраюцца
пісаць дыплём па Чынаскі.
адзін з Луізіяны другі
аднекуль зь сярэдняга захаду.
лісты абодвух акуратна надрукаваныя на машынцы
на дарагой паперы.
зь лістоў відаць што пішуць маладыя але зацікаўленыя
я ім адказваю, але
кажу няшмат.
я адчуваю што ў іхным літаратурным цырку
я такі сабе злы арлекін
таму хоць і кажу няшмат
(каб іх не расчароўваць)
усё ж падкідваю ім адну-дзьве дзіўныя фразы
нібы мае мазгі як мае быць
без тармазоў.
пару гадоў таму
іншы дзядзька даслаў мне свой дыплём
старонкі а старонкі
там ён мяне здорава падымаў:
я ў яго быў і лос-анджэлескі Ўітмэн,
і гатычны аўтар ня кажучы
пра кучу астатніх
дзівацкіх недарэчнасьцяў.
ён хваліў мяне за абазнанасьць
значна большую за маю
і пад канец пісаў
што некаторыя мае тэксты
маюць незраўнаную псыхалягічную глыбіню.
вось так заўжды бывае
пасьля таго як змарнуеш
першыя пяцьдзясят гадоў жыцьця
на тое каб сяк-так раскруціцца:
табе прызнаюць болей заслуг
чым ты калі-небудзь
зьбіраўся мець.
студэнты хочуць каб усё было таямніча
і мела глыбокі сэнс.
я хачу каб усё было проста.
і так і
пішу.
два каты сьпяць на першым паверсе і сама сьмерць не праблема
(two cats asleep downstairs and death itself no problem)
бываюць ночы якія трэба проста перачакаць
і не злаваць на назолістае Чалавецтва
бываюць ночы якія трэба проста перачакаць
пажадана самотны
ні пра што надта ня думаць
сам-насам з друкаркай
цыгарай
і электрычнай лямпачкай.
бываюць ночы якія трэба проста перачакаць
дачакацца патрэбнага моманту
каб выкараскацца з западзіны.
ёсьць штосьці чароўнае ў гэтым рытуале
цягам якога зьяўляюцца дзіўныя і бязважкія думкі
(вось зараз я прыгадваю што
нумар на бамперы маёй машыны
боўтаецца на адзіным шрубе).
бываюць ночы якія трэба проста перачакаць
ня з той ці іншай ці яшчэ нейкай прычыны
а таму што гэта самае разумнае што ільга зрабіць.
бываюць ночы якія трэба проста перачакаць
не таму што па вуліцах туляюцца забойцы
ці падатковая
і не таму што ты спазьніўся на танец жыцьця.
зь нічога ніякага я пастанаўляю
проста зараз
што заўтра прышрубую да нумару яшчэ адзін шруб
бо гэта тое што трымае мае нумары і мой сьвет ад
падзеньня.
маленькія подзьвігі
кшталту гэтага дазваляюць
працягваць стойкі супраціў
цярпліва перачакаўшы
найцямнейшую ноч.
профі
(the pro)
у тым іхным Сан-Францыска
адзін рэдактар казаў мне: «Гэнк, калі ты прыяжджаеш
чытаць, то прыцягваеш з сабой цэлы чамадан. а вось
калі прыяжджае чытаць Даен, яна бярэ ўсяго толькі
дарожную валізку, там усё, што ёй
трэба».
вядома, на Даен была радасьць глядзець, усё што ёй
было трэба — чыстыя белыя майткі і мініспадніца.
глядзець на мяне была не такая
радасьць.
я кажу, «ну бляха, я ж калісьці бамжаваў,
я прывык цягаць з сабой
чамадан».
«ну і што», кажа ён, «усё адно вучыся ў
Даен, яна профі».
я быў начуты пра Даен, ёй было 24 і яна была ўжо
знакамітасьць, стоячы чытала вершы пра тое
што трэба зьнішчыць дзяржаву хаця сама
штогод
атрымлівала ад дзяржавы
грант. яна была прыгожая, крутая,
фігурыстая, з доўгімі сьветлымі валасамі да самай жопы.
калі яна круціла жопай і завывала пра
фашысцкую Амэрыку
усе мужыкі ў публіцы
ўзбуджаліся
і
некаторыя жанчыны
таксама.
апроч выступаў яна
працавала
выкладала
ўва ўнівэрсытэце.
сёньня
той рэдактар ужо
не жыве, і
Даен выпарылася.
мо таксама ўжо
не жыве.
мы перасекліся толькі
аднойчы;
мне
пашанцавала
трапіць зь ёю ў адно
мэню.
дзьве рэчы мне ў ёй падабаліся:
1) на вячэры перад
выступам
яна выпіла роўна столькі ж
колькі я
2) яе валасы ўвесь час падалі
ёй у талерку.
«лягчэй, Даен, а то мне
давядзецца чытаць за нас
абаіх».
яна зірнула на мяне. «гаўна», кажа,
«гаўна табе
давядзецца».
«а чаго», кажу, «я магу выць і
круціць жопай. мне толькі дай за цябе пачытаць!»
«табе, Чынаскі,» кажа
яна, «толькі дай мяне
выебаць».
думаю, у той вечар мы абое чыталі
добра.
гэта было ўжо больш за дваццаць гадоў
таму
а дзяржава ўсё яшчэ
на месцы і я
таксама
і
згадваю пра Даен з асаблівай
пяшчотай
хаця яна не захацела атульваць сваёй увагай
амаль удвая старэйшага за яе
мужчыну.
я згадваю
ейную дарожную валізку
ейны круты базар
ейны гумар
ейную стараннасьць
ейны імпэт
ейную ахвоту
абмяркоўваць
выступ!
насамрэч ёй былі без патрэбы
мініспадніца і
зьменная пара белых
майтак.
у іх не было неабходнасьці.
яна сама была сапраўднай
паэзіяй.
усё што я бачу
(I can’t see anything)
усё што я бачу —
звыродныя прыцемкі.
я б хацеў увайсьці ў іх
з надзеяй
ня толькі на тое што выжыве чалавецтва
але й на тое што выжыве чалавечая
думка музыка мастацтва жывапіс і нават нашая
гісторыя,
але, як аднойчы мне параіў
мой букмэкер:
я б на гэта ня ставіў.
на дадзены момант я бачу як усё гэта
падгарае як сала
недалужныя ван гогі цыганяць капейкі ў
недапечаных банкіраў,
і так ува ўсім астатнім
усе жабруюць плывуць па цячэньні
губляюцца ў далінах
ненатуральнага краявіду
асуджаная на сьмерць
публіка скавыча:
а ведаеце,
мы ўсё гэта
заслужылі.
у цемры няма нічога;
большасьць нашых герояў
памылялася.
ні разу ня сонца
(not exactly the sun)
такое жоўтае сьвятло.
калі ідзеш па вуліцы
яно там
бязгучна
чакае.
падымаеш слухаўку
ці чысьціш апэльсін
і яно тут жа
тое самае жоўтае сьвятло.
прастрэль яго стралой —
яно застанецца ўсё там жа
такім жа жоўтым.
калі ўвечары сварысься з сваёй
жанчынай
яно соваецца па пакоі
становіцца паміж вамі
ўсё такое ж жоўтае —
у яго
галава
тоўстыя рукі
мажное цела
ногі як калоды
вачэй няма.
я бачыў яго на матчыным пахаваньні
бачыў учора ўначы на падворку
бачыў як яно сьлізгае між бутэлек
у супэрмаркеце
я ня ведаю што гэта за яно.
цяпер яно сядзіць ува мне
і пры гэтым пазірае на мяне
са сьцен.
каго-каго а яго не прыб’еш на крыж
не папросіш сысьці
мы мусім зь ім жыць
як з шуфлядамі камоду
сабакамі
катамі
кватэраўласьнікамі.
калі яно прыйдзе да вас
нат ня думайце мне званіць.
я выдаліўся з
даведніку.
першы дзень працоўнага стажу
(first day, first job)
на чыгунцы «Юніян-Пасыфік»
я адчуў сябе зноў нібы ў школе.
я ішоў па жвірам сыпанай сьцежцы да нашага брыгадзіра
а яны ўжо там чакалі, утрох
(госпадзе, калі гэта скончыцца. зноў і зноў
тое самае. ну колькі
можна?)
стаялі і чакалі, замінаючы мне прайсьці
да брыгадзіра.
«шо, новенькі ціпа?», сказаў самы шкет
з ухмылкай працягнуў руку ўніз й памацаў сябе
за яйцы.
«бляха, а гэта яшчэ што значыць?»
пытаюся.
«ты шо, чувак», кажа яшчэ адзін, «хочаш нарвацца на
праблемы?»
іхны «асноўны», важак, стаяў між імі,
залізаныя чорныя валасы, рукі ў
бокі, на кожным пальцы па некалькі
пярсьцёнкаў, што ўжо не маглі дачакацца шансу
расьсячы вам твар і вочы.
як увасабленьне тупасьці й скоцтва ён быў прыгожы.
амаль дарослы мужык.
магчыма ўжо нават быў пераспаў з бабай.
ягоныя чорныя лякіраваныя валасы і боты зьзялі
ў ранішнім сонцы.
«чуеш, хуіла,» кажа ён, «не выёбуйся».
я глянуў на яго, потым на ягоных корашаў
і падумаў, ну што ж, калі мачыць дык мачыць
усіх трох.
я заплюшчыў вочы
і мой правы хук прасьвісьцеў
асноўнаму ў нос.
тыя два адразу
расступіліся. я рушыў далей
а брыгадзір
закрычаў: «ГЭЙ, АНУ МНЕ ТАМ
ПЕРАСТАНЬЦЕ!»
важак трымаўся
за нос, пунс расьцьвітаў у яго
між пальцаў калі ён павярнуўся
да брыгадзіра: «гэты мудак
мяне ўдарыў!»
брыгадзір падышоў і зачытаў нам
мараль пра тое што на чыгунцы
«Юніян-Пасыфік» такое талеравацца
ня будзе, што мы адна вялікая сям’я, што мы
браты і
што я мушу быць яму ўдзячны бо ён
мог бы мяне тут жа на месцы звольніць
але ладна
дасьць мне апошні шанс
маўляў
яшчэ адна падобная хрэнь і са мною
скончана
«ЗА РАБОТУ!», прыкрыкнуў ён.
мы пайшлі, нас падзялілі на працоўныя
гурты.
ніхто ў маім гурце са мной не размаўляў
што было цудоўна.
праз гадзінку
ці дзьве
ля краніку для піцьця
мяне
падпільнаваў
асноўны.
«я да цябе дабяруся!»
прашыпеў ён.
я вярнуўся на сваё
працоўнае месца заўважна
заклапочаны
але
нічога не адбылося
ні ў той дзень
ні на наступны
ні
ў наступныя
тыдні.
потым
мне пашанцавала выйграць у косьці,
я сышоў з працы і зьехаў аўтобусам
у Нью-Орлеанз.
я ўрэшце зразумеў
што чувакі якія базараць па-крутому
мала калі
крутыя.
у нас тут клёва
(a great place, here)
сядзім мы неяк з маім корашам
Крафтам Мэербэерам
глядзім: тры гастарбайтары лезуць праз мур.
першага Крафт загасіў шаравой маланкай
другога я зьняў сваім старым люгерам
а трэцяму
крыху
падобнаму да Марлана Брэнда
Крафт трапіў у жопу
з арбалету.
добра жывецца ў нас у Нью-Мэксіка
мяжа пад бокам.
мы з Крафтам
цэлымі днямі сядзім на дворыку
ў цяньку пад дрэвамі
слухаем Брамса і Джона Кейджа
папіваем мятны чаёк у які падліваем
джын.
бывае вечарком завітваюць шлёндры
пераляцеўшы мур на сваіх
здаравенных ружовых балёніках што ў іх замест цыцак
гэтых мы зьбіваем з рагаткі
вострымі камнямі
кварцу.
бабы равуць,
сцуцца, пікіруюць
у кактусы.
ці бывае спаймаем дзікага сабаку
і жыўцом зьдзяром зь яго скуру.
жыць усё весялей.
учора замачылі мусара, засунулі яму ў рот
ягоныя яйцы
і пакінулі на лавачцы ў парку пасярод цэнтральнай
плошчы.
па нядзелях мы ці падпальваем цэрквы
ці робім хатняе
марозіва.
кагадзе адзін чэл угнуў мне крыло ў машыне
то я прыкаваў яго ланцугом да пярэдняга бамперу
і паехаў так зь ім да
самага
Фініксу
а калі даехаў то размазаў яго
як гаўно
па сьцяне самага моднага гарадзкога бардэлю.
у прынцыпе нам тут няма на што скардзіцца,
хаця нам пагражалі ўжо што выклічуць на нас
спэцназ.
мы канечне ня хочам хлапцоў
крыўдзіць.
многія зь іх маюць маці сясьцёр
каханых
таму я спадзяюся што яны сюды не палезуць.
бачылі б вы наш сад
найлепшы ў мястэчку
найлепшы ў сьвеце
папросту Райскі
вось толькі ніякі гад сюды не запаўзе
пабаіцца.
ну, дзякуй што мяне выслухалі
заяжджайце ў госьці ў любы
час...
мы знойдзем вам
які-небудзь цікавы
занятак.
паўтор
(repeat)
усё
той жа верш:
сяджу тут
зноў
а трэцяй ночы
сёе-тое ўжо
нацюкаў,
усе цыгарэты
скурыў,
падлога
заваленая
аркушамі,
дапіваю
апошнюю
шклянку
віна.
зараз
перамяшчу
цела
ў ложак
і буду думаць:
во пашанцавала,
а што, я
ня
супраць:
віно і
вершы.
тым жа
спосабам
ужо старажытныя
кітайскія
паэты
ўмелі
сьмеючыся
супраціўляцца
сьмерці й
жыцьцю
каб даць рады
самім
сабе
і нам
таксама.
пястунчыкі слова
(darlings of the word)
2 паэты з Сан-Францыска (адзін
даволі вядомы) прыехалі ў Л. А.
і мая пайшла іх
паслухаць.
я на дадзены
момант
рады
што ня мушу
больш выступаць
перад публікай.
я не пісаў гэтага ўсяго
з мэтай
устаць і адчытацца
перад натоўпам.
калісьці я чытаў за
$$$
каб было чым плаціць за хату
але калі я чую
што знакамітыя й нябедныя
ўсё яшчэ выступаюць
я не магу надзівіцца
іхнаму
выбару.
мне заўжды здавалася
дзіўным
што
паэты
бываюць такімі
экстравэртамі.
ім толькі дай
вылезьці на людзі й
пазалівацца.
я неяк спытаўся аднаго паэта
што гэта ў іх за дзіўны
сьверб
і ён мне сказаў:
«ён стары як сама
мова: паэты ўва ўсе
часы
хадзілі туды-сюды
па вуліцах,
выконвалі свае куплеты,
свае песьні. паэзія
належыць народу».
«ня буду спрачацца»,
кажу, «але па-мойму нават
калі пішаш з мэтай друкавацца
то гэта свайго кшталту
фанабэрыя».
«паэзія належыць
народу!», паўтарыў
паэт.
«анягож», кажу, «давай
забудзем».
калі б я хацеў быць
клоўнам
я б паехаў
у Галівуд.
адзіны неабходны
паэтычны акт
гэта напісаньне
верша
а ўсё што ідзе за ім
гэта
прапаганда.
выкладчыкі
лекцыі
чытаньні
яны
ў
жыцьці
не непадобяць
і не заменяць
таго
з чаго выплывае ўсё
далейшае.
2 паэты з Сан-
Францыска
недзе тут
і цяпер
так
далёка
недзе
тут
і цяпер.
бясконцы сьпеў
(a song with no end)
Ўітмэн напісаў «Пяю электрычнае цела»
і я ведаю, што ён
меў на ўвазе
і чаго
хацеў:
быць суцэльна жывы штоімгненьня
нягледзячы на непазьбежнае.
сьмерці не падманеш але мы можам
прымусіць яе так папацець
што калі яна будзе нас
забіраць
то ў яе будзе адчуваньне такой жа дасканалай
перамогі як і
ў нас.
дзяўчына на эскалятары
(girl on the escalator)
станаўлюся на эскалятар
перад мною малады хлопец
зь дзяўчынай-красуняй.
на ёй нагавіцы й блюзка ў абліпку.
мы падымаемся
яна ставіць нагу на прыступку вышэй
і ейны зад
набывае папросту чароўную форму.
хлопец азіраецца
па баках.
яўна ўстурбаваны.
глядзіць на мяне.
я адводжу
вочы.
не, хлопча, я не гляджу.
ну глядзі, я ж не гляджу на зад тваёй дзяўчыны.
не перажывай, я паважаю яе і паважаю цябе.
па факце, я паважаю ўсё: кветкі, што растуць, маладых жанчын,
дзяцей, усю жывёлу, наш цудоўны складаны
сусьвет, усіх і ўся.
я адчуваю, што хлопцу ўжо
лепей, і я за яго
рады. я ведаю якая ў яго праблема: у дзяўчыны
ёсьць маці, бацька, магчыма сястра ці
брат, і несумненна цэлы кагал
варожа настроеных сваякоў, і яна любіць
танчыць і фліртаваць і хадзіць
у кіно і часам яна адначасова
размаўляе і жуе жуйку і ёй
падабаюцца дэбільныя тэлесэрыялы і
яна лічыць сябе будучай актрысай і яна
не заўсёды выглядае так добра і ў яе
капрызны характар і часам яна паводзіцца
як шалёная і яна любіць гадзінамі трындзець
па тэлефоне і хоча зьезьдзіць
у Эўропу адным зь бліжэйшых летаў і каб хлопец
купіў ёй крыху патрыманцы мэрс і яна закаханая ў
Мэла Гібсана а ейная маці
алькагалічка тады як бацька расіст
і іхная дачка калі часам перабірае меру то
храпе і яшчэ яна часта абыякавая ў ложку і
ў яе ёсьць гуру, чувак які ў 1978 годзе
сустрэў у пустэльні Хрыста, і яна хоча
быць танцоркай і сядзіць бяз працы і ў яе
мігрэні галаўныя болі штораз як яна
есьць шмат цукру ці сыру.
я гляджу як ён вядзе яе
ўгару
па эскалятары, ягоная рука
клапатліва абдымае яе
за пас, і ён лічыць, што яму
пашчасьціла,
што ён не такі як
усе, што ніхто ў сьвеце
ня мае таго, што ён.
ён не памыляецца, жахліва,
жахліва не памыляецца, абдымаючы
гэты цёплы бачок з
кішкамі,
ныркамі,
лёгкімі,
сольлю,
серай,
вуглекіслым газам
і флегмай.
піпец як
пашчасьціла
вінны рытм
(wine pulse)
вось яшчэ адзін верш у раёне другой ночы пра тое як я
сяджу перад друкаркай слухаю радыё і куру добрую
цыгару.
трасца, вы не паверыце, часам я адчуваю сябе Ван Гогам
ці Фолкнэрам
ці,
скажам, Стравінскім, калі сёрбаю вінцо і друкую
і куру, і няма ў сьвеце другой такой ненавязьлівай магіі.
некаторыя крытыкі кажуць, што я пішу раз за разам адное й тое ж.
што ж, часам пішу, а часам не, і калі пішу, то таму,
што адчуваю, што толькі так і павінна быць, гэта як кахацца
і калі б вы ведалі якое гэта клёвае адчуваньне вы мне думаю даравалі б
бо і вы, і я ведаем, якім ненадзейным бывае шчасьце.
так што я зноў буду выдурвацца і паўтару што
цяпер другая ночы
а я
Сэзан
Шапэн
Сэлін
Чынаскі
я ўсеабдымны:
у мне глыток цыгарнага дыму
яшчэ адзін келіх віна
прыўкрасныя дзяўчаты
бандзюгі й забойцы
самотныя вар’яты
рабацягі з заводу,
гэтая друкарка,
музыка па радыё,
я паўтараю ўсё гэта зноў
і буду паўтараць да бясконцасьці
пакуль цуд які не адбываецца са мной
не адбудзецца з вамі.
