Макс Шчур

АЛЕСЯ
(спявае, на матыў песні «Муры»)

Яўпат Няўпад сядзеў на муры,
Яўпат Няўпад кульнуўся згары.
Дзе ў яго ручкі, ножкі, вушкі,
Паспрабуй ты разбяры.

як выпівоху
наперад падштурхвае
вясновы вецер

я хадзіў туды куды нікому лепш не хадзіць.
мяне бязьлітасна зьбівалі і пакідалі падыхаць.
у мяне па ўсім чэрапе гузакі ад гумавых дручкоў і ўсяго такога.
анёлы абассаліся ад страху.
я ўвасабленьне хараства.
як і вы.
як і яна.
як і жоўты сонечны прыбой і ўся веліч гэтага сьвету.

Найлепшы будда — дрывасек, манахі — рыбакі.
Дзэн у фатэлях дарагіх — толк у такім які?
Дваццаты год жыву з вады, што заядаю ветрам —
сандалі саламяныя, па сьвеце напрасткі.

Калі параўноўваць «Лотас» зь першай Плоткавай кнігай «Байсан», то росту чыста паэтычнага мы на першы погляд амаль не заўважым. Толькі калі возьмем добрую лупу і будзем загадзя ведаць, дзе гэты рост шукаць.

Цёмныя часы Dark Ages
гучыць як назва кампутарнай гульні ці сэрыялу

дзе нехта змарнаваў цэлае жыцьцё на пакрыёмае змаганьне з драконам
а нехта ахвяраваў у гэтым змаганьні жыцьцё адразу
пайшоў ва-банк і прайграў спадзеючыся што выйграюць іншыя

На адным з пальцаў у Настаўніка залатая пячатка, зь якою перагукаецца залаты ланцужок на потнай шыі ды пераміргваецца залаты зуб у роце.

Калі вам пагана, ня трэба казаць гэтага чытачу. Пакіньце сваю гаротнасьць пры сабе.

За свабоду, дзеці Радзімы,
За зьдзяйсненьне нашых мар!
Супраць нас халопы рэжыму
Падымаюць крывавы штандар.
Свой крывава-зялёны штандар.

—Хай рабуюць, не да іх зараз! Грошай сабе мы заўжды надрукуем, — адмахнуўся Мазгаўнюк. — Якія яшчэ навіны?
—Калгасенка на провадзе.
—Што, павесіўся? Ну, нарэшце...
—Ды не, здаецца — гаварыць з вамі хоча...
—А-а, птамаць! — зароў Мазгаўнюк. — Давай сюды!

—І што ж мне цяпер рабіць? Што ж я цяпер партыярху Педафілу перад усім народам падару, ціамат? — Гаспадар прыкінуўся задуменным. — Так ён мне душу з гэтаю кнігай даставаў...

—Сраку яму цяпер пацалуй, свайму Педафілу, — прабуркатаў сабе пад нос незадаволены Мазгаўнюк.

—Сраку, кажаш? — зірнуў на яго другі консул. — Гэта думка. Хаця гэта лепей адкласьці на неафіцыйную частку, я лічу...

наўпроставая трансьляцыя з Бастыліі
паседжаньне Цэнтральнай Вертухайскай Камісіі
старшынюе камэндантша нежнай крэпасьці
на разагрэве з дакладамі выступаюць прадольныя кожнай зь вежаў
паводле іх тэмпэратура агулам па зоне нармальная
ад зэкаў паступіла столькі і столькі подпісаў
за вылучэньне такіх і такіх аўтарытэтаў на пасаду сматрашчага

— Хто, Гегемонавіч? — пацікавіўся змрочны Мазгаўнюк.
— А хто ж яшчэ можа быць? Кум твой прыпісчаны, называецца кумандант горада! Трубу ў іх прарвала!
— Ізноў усё гаўном заплыве, — уздыхнуў Мазгаўнюк.
— Ды не — гэтым разам з вадою, птамаць... Ва ўсім горадзе вады ня будзе да панядзелку. Ні гарачай, ні халоднай. Балазе хоць сьнегу нападала.
— На тэрарыстаў сьпішам, — прапанаваў Мазгаўнюк.

От, нішто сабе ўмалот!
Мне хапае ўзнагарод!
Вунь, шэсьць штук ужо й на сьпіне —
Я як елка ў Новы год!

Сунімаць чарговы раз
Шчыры гнеў народных мас
Для мяне няма карысьці:
Сам за зло трымай адказ!..

Недарэка зь недарэкаў — а як закукарэкаў! Злуецца цар, — ды паспрабуй, удар! Іншы стаў час, не даруюць абраз! Выйшаў цар з палаца, воўкам зірк — а на пляцы ўся чыста краіна пасьпела сабрацца!

Завея пускае нам пыл у вочы
шматкі краявіду вісяць на валаску сарказму
алейныя петлі магнітафонных стужак плаваюць на паверхні
гісторыя завяршаецца масакрай дзіцячых лялек
на капусным полі непадалёк ад Ніцы
паэзія памалу скісае й робіцца літаратурай
нямы пералік дрэваў
у мядовых глыбінях вітрынных шыбаў

Кілпатрыка забілі ў тэатры; забойцу брытанская паліцыя так і не знайшла; паводле гісторыкаў, яе рэпутацыя ад гэтай няўдачы не пацярпела, бо хутчэй за ўсё сама паліцыя забойства й арганізавала. Раяна турбуюць іншыя моманты загадкі. Яны гэткія цыклічныя: здаецца, у ёй паўтараюцца й спалучаюцца падзеі з самых далёкіх краін і эпох.

калі б я хацеў быць
клоўнам
я б паехаў
у Галівуд.

адзіны неабходны
паэтычны акт
гэта напісаньне
верша
а ўсё што ідзе за ім
гэта
прапаганда

Ты ёсьць Любоў: табе багаты
хай, як Хрысту, цалуе пяты
й ідзе з табой па сьвеце, сам
майно раздаўшы беднякам,

альбо ў імя тваёй любові
абвесьціць хай паход крыжовы
вайне, падману — усяму,
што несла выгаду яму.

Паўстаньце, выклятыя сьвету,
хто ў цемры й голадзе блукаў!
Наш розум больш ня сьцерпіць зьдзеку
і хутка выбухне вулкан!
Сатры мінуўшчыну дазваньня,
натоўп рабоў, рыўком адным!
Cьвет неўзабаве іншым стане,
хай мы нішто — дык будзьма ўсім!

Быць — вось у чым рызыка. Рызыка, што быцьцё будзе для нас нудным, калі мы яго не зразумеем. Але разуменьне — у засваеньні. А засваеньне магчымае пасярэдніцтвам красы.

4 Панюшкі і Мне Ўставіла,
У ложку ў майтках,
у левай руцэ шматок бавоўны,
тыповы дэгенэрат,
прысмак крыві ў роце
прысмак Фатэлю ў Зубнога
музыка, Гучныя Аперджыё Вечнасьці —
сава ў акулярах шрайбае ў
халоднай цемры —

Няўжо няма Адказу?
а ты адказваеш, няўжо заўсёды павінен быць нейкі Адказ?,
вось каб я мог сказаць Так ці Не —
дзякуй Богу што я ня Бог! Дзякуй Богу што я ня Бог!

Паэзія нічога не дае. Яна залішне заглыбленая сама ў сябе, каб яшчэ кагосьці цікавіць. Яна замкнулася ў сабе, у сваёй пазбаўленай зьместу выключнасьці, тым часам як рэальны сьвет ідзе далей сваёй дарогай да катастрофы, і ніхто ўжо яму ў гэтым не зьбіраецца замінаць. Паэзія ўмее толькі аплакваць страчаны сьвет, і больш нічога.

А потым дзень, дзень па абедзе
калі прадпісаныя скончыліся дні.
Усе ў сьвяточным,
крыху ўгнуўшы плечы,
наперадзе цаглянай брамаю труну выносяць,
сонца — тлустая нявеста ў белым,
іржа на горцы, быццам залаты абклад.

Абапершыся на балюстраду,
сьпінаю да мяне стаіць
стары ў жоўтым капелюшы,
ужо мёртвы.

Ніхто не пацярпеў. Усе проста зьнікаюць. Іх ніколі не было. Беспачатная дасканаласьць.
Вось чаму Саторы суправаджаецца сьмехам
і дзэнавы майстар у гневе разьдзірае сутры на шматкі.

«...у кожным паэце жыве непаэт, які не сьпявае і ня любіць сьпеваў... а чалавек — гэта нешта большае, чым паэт».

чакаю моманту калі
сам верш
стане маім спосабам прамовы, не
загадзя ўрачыстай дэклямацыяй,
а выказваньнем праўды

Стары паэт любіць дзень, грубы й зіхоткі, як цыцка сялянкі. А я люблю цябе, о Ноч, таму што ты — мой дух, і таму што я — твая сутнасьць.

«Калі я быў Прывід зусім малады,
хлапчук зь мяне ўдаўся зухвалы!
Усе на слупах мы сядзелі тады,
нам лусьцікі з маслам да чаю заўжды —
хоць сьвята, хоць ноч — падавалі».

Настане час у ноч сысьці мне —
што ж, я гатовы! Пагатоў
«Ты сыдзеш», кажа мне ў лаціне
птах ibis зь нільскіх берагоў.

«Сьняжаны», паводле Садоўскага, патрэбныя для таго, каб «зрабіць падводку (няўдалую) да трагедыі былой порнаактрысы»! Смачны выраз, пагадзіцеся, пасьля якога перад вачыма паўстае ну чыстая мэлядрама, якой кніга Сіна, на шчасьце, ня ёсьць, як ня ёсьць ні кібэрпанкам, ні фантастыкай. Кніга Сіна — філязофскі раман, які называецца, калі нехта не заўважыў, «Лібіда», і «прыцягнутая за вушы» тэма цялеснай блізкасьці, плоці, сэксу й г. д. у ім адна з цэнтральных.

Да кожнай няўдачы
я магу ставіцца толькі як да частковага вызваленьня
Вызваленьня ад забабонаў ад марных намаганьняў
ад фальшывых абавязкаў прымусу
ад перасьцярог страху трывогі і сораму
ад крывадушнасьці і гвалту над сабой
ад самападману няпраўды і хлусьні

А ў сталовую з салончыку на другім паверсе пранікала вясёлая музыка і гамана, што выбухала нястрыманым сьмехам. Пры зашклёнай вітрыне стаяла некалькі разявакаў, яны прыціскалі да яе далоні, і тыя былі белыя й ненатуральна вялікія. Па-над імі зіхцелі цікаўныя вочы.

Сынъ зас Кролевскій, о котором ся почало мовити, въ Палацу для него збудованомъ, такъ мешкаючи, же жаденъ до него не моглъ дойти, ажъ до взросту Млоденческого прышол, (въ томъ часе въ вшелякои такъ Муринской, якъ и Перской науце выцвичившися) был мудрый и розсудный, и во всехъ цнотахъ значный.

Хадзіце, дзеці мае,
мае хлопцы й дзяўчаты, мае жанкі, замужнія й незамужнія,
вось цяпер музыкант папускае аброць, скончылася прэлюдыя
ягонай унутранай жалейкі.
Лёгка напісаныя акорды для разьняволеных пальцаў — я адчуваю, што вы ўжо
ня можаце трынькаць вышэй, і перастаю.

Я ведаю, што я самаўладны,
я не турбую свой дух патрэбай апраўдвацца ці быць зразуметым,
вечныя законы не выбачаюцца,
(Зрэшты, я лічу, што ў маіх словах ня больш фанабэрыі, чым у грунтвазе, якою я зьвяраю
свой дом.)

Пачуцьці
гэта для жонак
я магу суложыць і ненавідзець напоўніцу
магу сысьці
не заплаціўшы

Прэмію імя Карласа Шэрмана, задуманую, праўдападобна, як аналяг Гедройца й Арсеньневай для перакладчыкаў, атрымала днямі Вера Бурлак за сваё перастварэньне казкі Льюіса Кэрала «Through The Looking-Glass, and What Alice Found There». Далучаюся да віншаваньняў: багата выдадзеная кніга з шыкоўнымі ілюстрацыямі Кацярыны Дубовік безумоўна заслугоўвае ўзнагароды, прычым ня толькі на першы погляд.

У залю, з залі ходзяць сьвецкія ільвіцы —
пра Мікэлянджэлё ім не нагаварыцца.

Жыў на сьвеце стары з носам-хобатам,
што даводзіў нам: «Што б вам там хто бы там
ні казаў, не насаты я —
гэта ў іх псіхапатыя!»,
і заходзіўся жудасным рогатам.

Ну быў я піратам, муціў акіян —
цяпер во на пэнсіі, камісавалі.
Вахторам на службу ўзялі ў рэстаран —
сяджу тут і згадваю морскія хвалі.

Заклятымі ворагамі паэзіі ёсьць як усякая думка пра дасканаласьць, так і памкненьне аўтара заняць нейкую, хай сабе нават нэгатыўную пазыцыю ў дачыненьні да “спэктаклю” культуры.

Першая спроба падняць паўстаньне ў Бельскім павеце скончылася паразай, палонныя партызаны былі расстраляныя ў Беластоку пры вельмі цьмяных абставінах, якія выклікалі абурэньне ўсяго насельніцтва ня толькі на Віленшчыне й Гарадзеншчыне, але і ў самой Польшчы.

Цягам паўстагодзьдзя
паэзія была
раем для пафасных прыдуркаў
І тут прыйшоў я

Шлях угару – гэта шлях і ўніз, шлях наперад – шлях і назад.
З гэтым немагчыма зьмірыцца, але гэта так,
час ніякі ня лекар: бо пацыента ўжо няма.

Пэдагогі гадаюць, цікавіцца вуліца:
ці раскрыецца хлопчык аднойчы, як вустрыца?

Цвыркун позна ўначы на жыжкаўскім дворыку:
«Я жыву на старой грушы. Плады падаюць зь яе і грукочуць,
як уварваньне братняе звышдзяржавы».

Такі лівень, што
ня толькі поўні – нават
сумо ня будзе

Але ж бязь веданьня, калі,
час мучае мяне,
як бзынкат прывіднай пчалы,
што ўсё ніяк ня джгне.

Загана “мандарынскага” стылю ня ў тым, што напісаная ім проза – паэтычная ці фантазійная, а ў тым, што гэта ня проза, а благая паэзія.

Гэтак ён сядзеў там і ў думках прагаворваў адну малітву за другой, ды так хутка, як мільгае вагон за вагонам, калі едзе цягнік.

Я не палітычны ўцякач. Я ўцякач татальны. Часам мне здаецца, што калі б я нарадзіўся ў Бразіліі, Вэнэсуэле або Скандынавіі, я таксама ўцёк бы з тамтэйшых вуліц, партоў і папасаў.

Лірыка – гэта п’янства, а чалавек п’е для таго, каб лягчэй зьліцца са сьветам.

Загінуў не ў імя вялікіх ідэй, дзе-небудзь у турме, у барацьбе, а як брудны чарвяк у памыйнай яме жыцьця… Ах, сьмейся, паяц, над каханьнем Тугоўскага! Гэта ўсё той пракляты Сатурн!

Тамашэвіч: Кажуць, грамадзяне, што беларусы – не нацыянальнасць. Але давайце разбяром навукова пытанне аб нацыянальнасці...
Усе: Ды ну на фіг... Балалайка, ты закалупаў...

спадар выкладчык радасна падышоў да іх
па старой памяці паздароўкацца
ў таемным спадзяваньні што яны запросяць яго зь імі выпіць
але пачуў ад іх толькі ёмістае
Пайшоў нахуй, КОЗЬЛІК

у падсьвечаным небе застаюцца толькі
танюткія шызыя зьмейкі дыму
паўсюдныя як сіняватыя жылкі
на малаком налітых грудзях

Ліпень. Каштан яшчэ можа сьніць, быццам ён – лімон,
галавою калючай аб лісьце ня трэба падаць.
Глядзіш на вакольны сьвет, бы на каранацыю Халімон,
у зелені вечных дрэваў шукаеш забытую радасьць.

Князь М-скі ўзьняў руку й паказаў нягнуткім жалезным ківуном на барона О-скага. Той перажагнаўся, паслухмяна ўзяў ліру, то бок былы лук, цяпер з чатырма цецівамі, крыху яго яшчэ падладзіў, ударыўшы пару разоў графа Н-скага мячом па шлеме, які выдаваў ідэальны тон “ля” – ну і пачаў.

Побач з рыбамі хачу крычаць,
жаночыя прынады,
якімі мне распаролі жывот
ад шчэлепаў да хваста.

пад нагамі менскае лісьце
на бўэнас-айрэскіх каляінах
гумках для скокаў
нацягнутых на лытках нябачных дзяўчынак
за даляглядам

Улюбёная пэрсанажава рэкляма – на вазэктамію. Гэта вясёлы дуэт мужа з жонкай, што больш ня хочуць мець дзяцей. Жонка раіць мужу зьвярнуцца да доктара, які за дзесяць хвілін назаўжды пазбавіць яго пладавітасьці. У Канадзе гэта робіцца хутка й нядорага пасярэдніцтвам інтэрнэту.

«Твой парык дык сядзіць як трэба», прамармытаў Шэршань, пазіраючы на дзяўчынку з выразам захапленьня: «і ўсё таму, што ў цябе правільная галава. Праўда, сківіцы ў цябе абы-што — табе зь імі, відаць, ня надта добра кусаецца?»

Ніхто болей не гарантуе творцы, што наступная генэрацыя будзе лічыць ягоны твор вартым ці зразумелым. Праз гэта творца ня можа ня прагнуць як мага хутчэйшага посьпеху, пры ўсёй небясьпецы, якую гэтая прага нясе для ягонай унутранай цэласнасьці.

І ў маўчаньні, нібы ў сьне,
варушыцца той дзіва-акрабат,
дрэсіраваны іншымі з маленства;
за час, што робіць за мяне маўленца,
ён наплявузгаў сотню тэрабайт.

Ёсьць адна рыса, што яднае ўсіх вялікіх і стала актуальных пісьменьнікаў: каб захаваць іхную жыцьцёвасьць, няма НЕАБХОДНАСЬЦІ ў школах і інстытутах. Выкіньце іх з праграмы, пахавайце ў пыле бібліятэк, і калі-небудзь выпадковы, не падасланы і не падкуплены чытач непазьбежна зноў іх адкапае, зноў выцягне на сьвятло, ня просячы за гэта ніякай ласкі.

У мамці хвінгал пад левым вокам, у баці таксама. Мамця намазвае хлеб левай рукой. Значыць, мамця ляўша. З гэтага выплывае, што паставіць бацю хвінгал яна не магла. Калі б гэта мамця паставіла бацю хвінгал, той быў бы ў баці пад правым вокам.

Тады, падчас гэтых шпацыраў, я заўважыў, што са мною адбываецца нешта дзіўнае. Калі з-за хмараў выходзіў месяц, у мяне зьяўлялася неадольнае жаданьне на яго выць.

анягож, яшчэ будзе весела, дзе там канец гісторыі, ім толькі таго й падавай, канец гісторыі, вядома, але толькі для іх, адчуваюць-такі прадвесьце свайго зьнікненьня, але гэтым разам папросту не за гарамі й на практыцы, гэта ўжо не тэарэтычная магчымасьць, як за шпэнглерам ці ў фука ў шасьцідзясятых, яна зьнянацку шалёна наблізілася, ёпціць, шалёна наблізілася
ах як страшна

О, плятанічны старызьнік! Вашае каханьне да сябе самога – не канец сьвету, бо верагоднасьць займець у гэтым суперніка роўная нулю. Вы згадваеце даляры, ліры, анакалюфы, фунты. Урэшце цікавы канфлікт! Пазваніце па адрасе Драча 22 і дамоўце рандэву з Поткай Путанаўнай, вашай пакорнай гавар’яцкай сяброўкай.

У часіну свайго нараджэньня яна рассоўвае ногі, не разумеючы сэнсу сваёй позы, прызначанай дарыць сьвятло, зямлю, агонь, паветра, але потым чалавеку рупіць зноў увайсьці ў гэтую клятую похву, пасьля таго як я паспрабавала нарадзіць сябе сама, выцягнуўшы сваю галаву праз сваё ўлоньне (а як што не змагла, то шукаю сьмерці і ўваходу ў сьмярдзючы бярлог схаванай ахоўніцы з функцыяй пахаваньня) я пра похву, пра сьмерць

І пачалі мяне мясіць—аёй-аёй. Тут я згадаў пра сваю апошнюю штуку. Стаў на карачкі й ператварыўся ў пацука. “Дзе ён? Куды зьнік?”—“Там, там, уцякае!”—“Але ж гэта пацук!”—“Не, гэта ён, зірніце, у яго яшчэ залатое пенснэ на пыцку!”—“За ім, затапчыце яго!”
Адылі я сьлізгануў у поўны гною каналізацыйны люк і пераможна адплыў—і тут раптоўна ўсё зьнікла.

Надвячоркам чатырнаццатага дня вясновага месяца нісана таёты ў прыёмную канцылярыю галоўнай рэдакцыі найбуйнейшага партыйнага выданьня «Фолькішэ Бэобахтэр» роўным вайсковым крокам увайшоў ня так даўно йменаваны обэрштурмфюрэрам СС Макс Ота фон Ш. Сакратарка, русявая нацыстачка ў самым апагеі рэпрадукцыйнага веку, з амаль фізычным намаганьнем узьняла доўгія нафарбаваныя вейкі...

Пішу Паўліне, каб яна пачала хадзіць на транажоры і круціць пядалямі на ратапедзе, тамушто ў яе тлустыя сьцёгны, а язда на ратапедзе ёй дапаможа і яна будзе болей мне падабацца, а таксама будзе для мяне больш сэксапільнейшай. Пішу ёй, каб яна ня езьдзіла на транажоры грамацкім транспартам, а хадзіла пяхатой, тамушто і пяхата карысная яе тлустым сьцёгнам. Хутка твае сьцёгны пачнуць церціся адно-аб-адно, у цябе запрэе пахвіна і ты пярастанеш мяне сэксуальна прыцягаць, пішу. Спадзяюся, зразумее.

Да жывых альбо нежывых істот
належыць Эканд, каторы Сўот?
Ён — шатэн, брунэт, ліліпут, гігант?
Мае шафу, буфэт, шыфаньер, сэрвант,
камод
той Эканд, каторы Сўот?
Малады ён? Стары? Асталоп? Мудрэц?
Любіць каву й гарбату студзіць ці грэць?
А кампот?
Га, Эканд, каторы Сўот?

Таго, што здольны вырабляць Цыклёп,
агораць Чалавецтва не змагло б,
ды ён ня мае аднаго трафэя:
Цыклёп па-людзку гаварыць ня ўмее.
Па гвалтам падпарадкаваным краі,
па трупах і ня трупах, што ў адчаі,   
як гаспадар, ён крочыць, рукі ў бокі,
ды з вуснаў бздуры выпускае толькі.

Неабходна заставацца спакойнай
Дыхаць глыбока і памалу
абмежаваць міміку
жэстыкуляваць умерана
эфэктыўна выкарыстоўваць інтраспэкцыю
гэта значыць
седзячы – ня дрыгаць нагой
стоячы – не хістацца з боку ў бок
утрымліваць пазыцыю на адным месцы
у абодвух выпадках – галоўнае, не апускаць вачэй.

Ты спрэс была жанчына, форма,
што распадаецца ў руках
таго, хто знойдзе – кшталту корма,
што спарахнеў, здрабнеў і спрах.
У ім ніякія раскопкі
не накапаюць чарвякоў.
Застаўся толькі попел сопкі
ад таямнічых чар вякоў.

Ён падыходзіць да безабаронных наведнікаў, на момант зазірае ім у твары, і тут жа ягоныя рукі ўзьлятаюць угару, і ён пачынае сыпаць назвамі вядомых пабудоў і памятных мясьцінаў. Паказвае з будынку на будынак, быццам гуляе горадам у шахматы і пакрыёма іх перасоўвае. Ён працягвае гэта рабіць і пасьля таго, як вы яму дасьцё зразумець, што добра ведаеце горад. Што вы не турыст. Што вы тут нарадзіліся і пакідаеце горад толькі цягам сьпякотных летніх месяцаў.
Потым дзядок настаўляе далонь і просіць тры эўра на каву.

Паважаная Ганна Янкута!

Прачытаў Вашую бліскучую рэцэнзію на свой пераклад Бонды і пачарпнуў зь яе нечакана шмат — прынамсі, як мне здалося, яўна болей, чым Вы з згаданага перакладу. Напрыклад, што «...прадуктыўнае спалучэнне сэксу і філасофіі ацаніў у „Філасофіі ў будуары“ яшчэ маркіз дэ Сад, а з таго часу ўцякло ўжо нямала вады і нямала было зроблена ў гэтым кірунку»...

Паўзе жыцьцё, бягуць спаборніцтвы,
дванаццаці падгруп парад
у наступ клінам ператворыцца,
і зноў старонка перагорнецца
наперад, анібы назад.