14.
Дзікі гусак вядзе сваю чараду скрозь прахалоду ночы,
«Я-га!», гукае ён, крык ляціць да мяне згары як запросіны,
пыхлівыя ня бачаць у ім сэнсу, але я, прыслухоўваючыся,
знаходжу ў ім мэту й дарэчнасьць там, у зімовым небе.
Востракапытны паўночны лось, кот на хатнім ганку,
гаічка-сінічка, байбак,
матка-сьвіньня, незадаволеная тым, што яе цягаюць за цыцкі,
індычка, што напаўраспасьцёрла крылы над вывадкам —
у іх і ў сабе я бачу адзін і той самы старадаўні закон.
Ступлю на зямлю — і выпырсьне сотня любовяў,
і як ты ні намагайся — яны са сьмехам унікнуць словаў.
Я закаханы ўва ўсё, што гадуецца пад адкрытым небам,
у мужчын, што жывуць між худобы, ці смакуючы акіян, ці ў пушчах,
у будаўнікоў, стырнавых караблёў, майстроў зь сякерай і молатам,
рамізьнікаў,
я магу тыднямі дзяліць зь імі страву й начулішчы.
Што найпростае, найтаннае, найблізкае і найлёгкае — тое Я,
я рызыкую ўсім, стаўлю ўсё, каб вярнуць больш, чым выдаткаваў,
я харашуся, каб кінуцца ў абдымкі першаму-лепшаму, хто мяне захоча,
не прашу, каб неба сышло ўніз толькі таму, што мне закарцела,
а сам расьсяваю яго вольна, вечна.
15.
Чысты кантральт пяе на храмавых хорах,
цясьляр выстройвае сваю дошку, язык ягонага гэбліка выводзіць
штось шапялявым сьвістам,
маладняк шлюбнымі й няшлюбнымі парамі едзе дамоў на сьвяточную
вячэру ў дзень Аддзякі,
стырнавы бярэцца за мачту й дужай рукой кладзе човен на бок,
кітабой прывязаны да борта карабля, дзіда з гарпунам
напагатове,
перарывістай хадою ціха, асьцярожна ступае паляўнічы на качак,
скрыжаваўшы рукі на алтары, дыяканы прымаюць сан,
пад гул калаўрота маладая пральля то нахіляецца ўзад,
то ўперад,
фэрмэр на нядзельным шпацыры абапіраецца аб плот,
аглядаючы авёс і жыта,
блазна ўрэшце нясуць у вар’ятню, несумненны дыягназ,
(Ён больш ня будзе спаць у калысцы ў матчынай спальні,
як дагэтуль;)
сівавалосы, худатвары друкар газэт схіляецца над наборам,
варочае языком камяк табакі, а сам сьлепіць вочы
рукапісам;
звыродныя канцавіны калекі прывязаныя да стала хірурга,
ампутаванае жахліва гахае ў дзежку;
маладую квартэронку прадаюць на аўкцыёне, п’янтос цягае носам акунёў
пры карчомскай печцы,
мэханік закасвае рукавы, патрульны абыходзіць раён,
брамнік запамінае тых, хто праехаў,
фурман-юнак кіруе экспрэс-дыліжансам (я люблю яго, хоць і
зь ім незнаёмы;),
ён у лёгкіх ботах з мэтысскімі пяцелькамі, ён хоча выйграць гонку;
на Захадзе старыя й маладыя сыходзяцца пастраляць індычак, адныя стаяць,
абапершыся на стрэльбы, другія сядзяць на бярвёнах,
з натоўпу выходзіць знакаміты стралок, займае пазыцыю, падымае
рулю;
гурткі новапрыбылых імігрантаў памалу пакрываюць верф і набярэжную;
галоўкі з валасамі, як чорная воўна, полюць цукровы трысьнёг, зь сядла іх азірае
наглядчык;
у залі для баляў гукае ражок, джэнтльмэны бягуць да партнэрак,
абменьваюцца зь імі паклонамі;
маладзён ляжыць на пакрытым кедрам паддашку і слухае
мілагучны дождж;
мічыганец, дзіця расамахі, ставіць пасткі на рачулцы, што нясе сваю жменьку вады ў вялізны Гурон;
індыянка, захутаная ў падшыты жоўтым акравак, прадае макасіны й вышываныя
каралямі торбы;
знаўца праходзіць карцінную галерэю, нахіліўшы набок галаву,
прымружыўшы вочы;
рабочыя швартуюць параплаў і кідаюць трап для тых,
што сыходзяць на бераг;
малодшая сястра трымае маток пражы, старэйшая змотвае яе ў клубок, раз-пораз
спыняючыся, каб разблытаць вузельчык;
тыдзень таму, на гадавіну замужжа, маладзіца нарадзіла першынца
і цяпер, шчасная, крыяе;
русявая амэрыканачка з Поўначы за швейнай машынкай, ці на фабрыцы,
ці ў млыне — уся ў рабоце;
брукаклад цісьне аберуч на свой трамбоўнік, грыфэль рэпарцёра
спрытна мільгае па-над нататнікам, малявальшчык шыльдаў
выводзіць літары ў блакіце і золаце;
па вузкім падземным ходніку сьпяшаецца чысьцільшчык каналу, бухгальтар рахуе
за сталом, шавец вошчыць нітку;
дырыжор адбівае аркестру рытм, яго слухаюцца ўсе як адзін
выканаўцы;
дзіця хрысьцяць, былы паганец упершыню cпавядаецца;
рэгата раскінулася па затоцы, заплыў пачаты, (як
зіхцяць белым ветразі!),
пастух гоніць статак і гукае тых, што спрабуюць
адбіцца;
афеня са скрыняю на гарбе спацеў, (пакупнік
вытаргоўвае лішні цэнцік;)
нявеста распраўляе белую сукенку, памалу сунецца хвілінная
стрэлка гадзіньніка;
опіяман няўклюдна выпростваецца ў крэсьле, адкідае галаву з прыадкрытымі вуснамі;
прастытутка валачэ шаль па гразі, каптур танчыць на прывязі вакол ейнай расчырванелай
прышчавай шыі;
натоўп рагоча зь ейных пякельных праклёнаў, мужыкі зьдзекуюцца й падміргваюць
адныя адным,
(Гаротніца! Я не сьмяюся з тваёй лаянкі і ня зьдзекуюся зь цябе;)
Прэзыдэнт на нарадзе кабінэту ў атачэньні ключовых
міністраў;
тры важныя матроны-сяброўкі шпацыруюць пад ручку
па пляцы;
рыбаловы загружаюць штабэлямі палтуса
трум;
жыхар Місуры цягнецца цераз прэрыю з усімі сваімі трантамі й статкам;
увага, зьвініць дробязь — праваднік ідзе праз вагоны,
спаганяючы плату;
майстры кладуць падлогу, страхары крыюць бляхай страху,
муляры гукаюць, каб паднесьлі раствору,
і як бачыш, адной калёнай, кожны з дашчанкаю на плячы, крочаць рабочыя;
поры года даганяюць адна адну, зьбіраецца неверагодны натоўп,
дзень чацьвёрты сёмага месяца, (які ж залп — ад гармат
да дамскіх пістолек!)
поры года гуляюць у квача, арэ араты, косіць
касец, азімае зерне падае ў глебу;
далёка на возеры пільнуе, чакае рыбак ля палонкі прабітай
у ледзяной роўнядзі;
пні густа абступілі прошчу, першапраходзец глыбока ўганяе сякеру;
да захаду сонца спрабуюць пасьпець рыбакі ў пласкадонках, мінаючы таполі
й пеканы;
лаўцы янотаў трымаюцца ніці Чырвонай ракі, высахлых рэчышчаў у
Тэнэсі й Аркансо,
паходні працінаюць змрок, навіслы па-над Чатагучы і
Алтамаго,
заснавальнікі родаў сядаюць вячэраць з сынамі, іхнымі сынамі й сынамі сыноў
сваіх сыноў,
за сьценамі зь неабпаленай цэглы і ў палатняных намётах адпачываюць пасьля дзённай
беганіны паляўнічыя й сьледапыты,
сьпіць горад і сьпіць вёска,
жывыя сьпяць колькі трэба і мёртвыя сьпяць колькі трэба,
стары сьпіць каля сваёй старой і малады каля
маладой;
усё гэта цягнецца ўнутар мяне, да ўсяго гэтага нутром цягнуся я,
і я — гэта збольшага тое, што паходзіць ад гэтага ўсяго,
і з гэтага мноства, злучанага ў адно, я тку гэты сьпеў пра мяне.
16.
Ува мне столькі ж ад старога, як ад маладога, ад дурня, як ад мудраца,
я не зважаю ні на каго — і толькі й раблю, што на ўсіх зважаю,
ува мне мацярынскасьці ня менш за бацькоўства, хлапецтва ня менш за мужчынскасьць,
я поўны грубай матэрыі й поўны высокіх
матэрый,
прадстаўнік Краіны мноства краін, ад найменшай зь іх
да найбольшай зь іх,
родам з Поўдня ня меней чым з Поўначы, я жыву гасьцінным земляробам
пры рацэ Оўкані, і ня дбаю,
я — каміваяжэр-янкі на сваёй дарозе, мой поціск —
наймякчэйшы ў сьвеце й наймацнейшы
ў сьвеце,
я — жыхар Кентакі, я іду ў сваіх легінсах з аленевай скуры па Элкгорнскай
даліне, я — жыхар Луізіяны і Джорджыі,
я хаджу на караблі па азёрах, затоках, удоўж абодвух узьбярэжжаў; я індыянец,
ўісконсінец-барсук, я з-пад аленявокіх каштанаў Оўгаё,
я як дома на канадзкіх сьнегаступах, у лясістых гарах, з рыбакамі
ў моры каля Ньюфаўндлэнду,
дома ў флятыліі ледаходаў, плыву й лявірую з усімі,
дома на схілах Вэрмонта, ці ў лясах Мэну, на
ранча ў Тэхасе,
таварыш каліфарнійцам і вольным людзям з паўночнага Захаду
(люблю іхную тамтэйшую агромністасьць;)
таварыш плытагонам і вуглякопам, усім, хто б ні
парукаўся й ні запрасіў выпіць і зьесьці мяса,
вучань простых людзей і вучыцель глыбакадумных,
вечны пачатковец з досьведам у мірыяды эпох,
я з кожнай расы й касты, любога званьня й веравызнаньня,
фэрмэр, мэханік, мастак, джэнтльмэн, марак, квакер,
вязень, альфонс, хуліган, сьвятар, праўнік, фельчар.
Я даю рады ўсяму, толькі ня ўласнай разнастайнасьці,
дыхаю паветрам, пакідаючы яго ўдосталь астатнім,
не стаю на месцы, і ўсё ж — на сваім месцы паўсюль.
(Моль і рыбіная ікра — на сваіх месцах,
бачныя мне яскравыя сонцы й ня бачныя мне цёмныя сонцы —
на сваіх месцах,
даступнае дотыку — на сваім месцы, і не даступнае — на сваім.)
17.
Гэта па праўдзе думкі ўсіх людзей усіх часоў і краёў, нічога ў іх
выключна майго няма,
калі яны не настолькі ж вашыя, як мае, то яны нішто, ці амаль
нішто,
калі яны не загадка й не разгадка загадкі, то яны —
нішто,
калі яны ня блізкія вам настолькі ж, як яны даўнія, то яны — нішто.
Гэта — трава, што вырастае паўсюль, дзе ёсьць зямля і вада,
гэта — агульнае ўсім паветра, што абмывае кулю-Зямлю.
18.
Я музыкай узмоцнены іду, са мною горны, са мною бубны,
я граю маршы не адно прызнаным пераможцам, я граю й пераможаным,
забітым людзям.
Вы чулі вэтэранаў, маўляў, як гэта хораша, выйграць бітву?
А я кажу — хораша й загінуць, бітвы прайграюць з той жа сілай духу,
што й выйграюць.
Я грукачу і тупачу — за мёртвых,
я выдзьмуваю скрозь мундштук найгаласьней, найвесялей для іх.
Віваты тым, хто не здалеў!
І тым, чые ваенныя судны сышлі на дно мора!
І тым, хто сам сышоў на дно мора!
І ўсім генэралам, чые атакі захлынуліся, і ўсім адужаным героям!
І незьлічоным безыменным героям, што роўныя найвялікшым з герояў
вядомых!
19.
Мой стол сабраны для ўсіх пароўну, вось вам мяса ад звычайнага людзкага голаду,
для грэшнікаў гэтак жа як і для праведнікаў, я дамаўляюся
з усімі
і не дазволю, каб хоць адзін чалавек быў пакрыўджаны ці не заўважаны,
утрыманка, дармаед, злодзей — усіх запрашаю,
таўстагубага раба запрашаю, хворага пранцамі запрашаю;
ня будзе тут розьніцы між імі і рэштай.
Вось поціск сарамлівай рукі, вось узьлёт і пах валасоў,
вось дотык маіх вуснаў да тваіх, вось пажадлівы шэпт,
вось недасяжная глыбіня й вышыня люструюць мой уласны твар,
усё гэта ўпадае ў акіян маіх думак і зноў выцякае зь яго.
Лічыш, я маю нейкую хітрую мэту?
Так, маю, такую ж, як маюць красавіцкія ліўні, як мае сьлюда
на ўзбоччы скалы.
Думаеш, я хачу ашаламіць?
Хіба дзённае сьвятло ашаламляе? ці гарыхвостка, цвыркаючы
ў гушчары?
Няўжо я ашаламляю болей за іх?
Тут і зараз я шчыра дзялюся патаемным,
якога, бадай, усім не скажу, але даверу табе.
20.
Хто там ідзе? Неспатольны, грубы, таямнічы, голы;
няўжо мне перадалася бычыная сіла спажытага мяса?
Што ўласна ёсьць чалавек? а што я? а што вы?
Усё, на што прэтэндую я, вы павінны ўраўнаважыць сваім,
іначай, слухаючы мяне, вы марнавалі час.
Я не распускаю возгры й не аплакваю цэлы сьвет,
не наракаю, што месяцы мінаюць напуста, што зямля — гной і бруд.
Ныцьцё, запабяганьне загарніце разам з парашкамі для хворых,
умоўнасьці — для чацьвёртарадных,
я нашу капялюш як хачу, пад страхой і ня пад.
Чаго мне маліцца? Нашто пакланяцца, напускаць урачыстасьць?
Зазірнуўшы ў глыбіні, дасьледаваўшы кожны валасок, параіўшыся
з дактарамі і ўсё да апошняга падлічыўшы,
я не знаходжу плоці прыемнейшай за тую, што абдымае мае ўласныя косьці.
Ува ўсіх людзях я бачу сябе, ня больш і ні на ячнае зернейка
менш,
хвалю сябе — хвалю і іх, ганю сябе — ганю іх.
Я ведаю, што я паўнаварты і ў сваім розуме,
прадметы сусьвету зьбягаюцца да мяне ў несупынным прыцягненьні,
і ўсе яны — лісты да мяне, і я мушу расчытаць іх пісьмёны.
Я ведаю, што я несьмяротны,
я ведаю, што маёй арбіце ня дасьць рады цыркуль
цесьляра-трунара,
я ведаю, што ня зьнікну, як у цемры — іскры ад распаленай даўбешкі
ў руцэ дзіцяці.
Я ведаю, што я самаўладны,
я не турбую свой дух патрэбай апраўдвацца ці быць зразуметым,
вечныя законы не выбачаюцца,
(Зрэшты, я лічу, што ў маіх словах ня больш фанабэрыі, чым у грунтвазе, якою я зьвяраю
свой дом.)
Я ёсьць які ёсьць, і досыць,
калі ніхто ў сьвеце пра мяне ня чуў — мне анігадкі,
і калі ўсе да аднаго ў сьвеце пачуюць — анігадкі.
Аднаму сьвету я вядомы, самаму вялікаму зь сьветаў —
сабе самому,
а ці атрымаю я сваю спадчыну сёньня ці праз дзесяць тысяч мільёнаў ці дзесяць
мільёнаў гадоў —
магу з радасьцю зараз, і магу зь ня меншай радасьцю потым.
Мае ногі заселі ў граніце, як у пазе шыпы,
я сьмяюся над тым, што вы завяце распадам,
а каму як ня мне ведаць размашыстасьць часу.
21.
Я паэт Цела і паэт Душы,
пры мне райскія асалоды, як і пякельныя
пакуты,
першыя я прышчапляю сабе, і яны ўрастаюць у мяне, а другія перакладаю
на новую мову.
Я паэт жанчыны, як і мужчыны,
і я заяўляю, што быць жанчынай гэтак жа велічна, як мужчынам,
і сьцьвярджаю, што няма большай велічы, як быць мацерай чалавека.
Я пяю гэты сьпеў бестэрміновы, сьпеў ганарысты,
хопіць ужо нам ухіляцца, хопіць чытаць натацыі —
я паказваю, што памер ёсьць разьвіцьцём, і толькі.
А ты ўсіх абскакаў? Можа, ты прэзыдэнт?
Не бядуй, такіх яшчэ будзе багата, і ўсе да пары.
Я — той, хто йдзе разам зь пяшчотнаю ноччу, расьце разам з ноччу,
я падаю голас зямлі, падаю голас мору, абняўшыся з ноччу.
Прытуліся мацней, галагрудая ноч — прытуліся бліжэй, магнэтычная жывіцелька
ноч!
Ноч паўднёвых вятроў — ноч нешматлікіх, але буйных зор!
Яшчэ сонная ноч — шалёная, голая летняя ноч.
Усьміхайся, о, пажадлівая Зямля з прахалодным дыханьнем,
Зямля дрымотных празрыстых дрэваў!
Зямля, над якой зайшло сонца — над якой паўстаюць імглістыя вяршыні!
Зямля, палітая чыстым, як шкло, танюткім блакітам поўні!
Зямля сьветліні і цемры, зьмяшаных з рачною плыньню!
Зямля бледна-шэрых аблокаў, ясьнейшых і ярчэйшых дзеля
мяне!
Дзесьці ў далечы закрыўленая Зямля — уся ў яблыневай квецені Зямля!
Усьміхайся, твой каханы ідзе.
Цудоўная, ты дала мне любоў — значыць, і я даю табе любоў!
О, якую ж невымоўна жарсную любоў!
22.
Гэй, мора! І табе ад мяне паклон, я здагадваюся, што табе трэба,
я бачу зь берагу, як ты вабіш мяне, варушачы пальцамі,
мне здаецца, ты ня хочаш вяртацца, не крануўшы мяне,
давай закруцім шуры-муры, я разьдзяюся, хутчэй, нясі мяне прэч
ад зямлі,
будзь мяккай падушкай, загойдвай мяне хвалямі да дрымоты,
удар мяне любоўна вадою, я зараз дам табе здачы.
Мора з доўгімі нацягнутымі канатамі прыбою,
мора з шыракаротым канвульсіўным дыханьнем,
мора з вытокам жыцьця і зь нерукатворнымі магіламі, заўжды нам так радымі,
мора-выцік, мора-чарпальнік бур, капрызна-гульлівае мора,
я з табою адно, я таксама аднабаковы і ўсебаковы.
Удзельнік прыліву й адліву, ухвальнік нянавісьці й замірэньня,
пясьняр палюбоўніц і тых, хто ані ў сьне не расьціскае абдоймаў.
Я спачувальны сьведка
(Мне што, апісаць маёмасьць і забыцца пра хату,
якая ёсьць ёй асновай?)
Я ня толькі паэт даброці, я не адмаўляюся таксама
быць паэтам граху.
Што там за балбатня пра дабро і пра зло?
Злыдзень натхняе мяне, і перавыхаваны злыдзень натхняе, я застаюся па-над,
мая хада — не хада прыдзірлівага сьвятошы ані герэтыка,
я напойваю карані ўсяго, што расьце.
Няўжо ты не схацела зацяжараць, бо баялася, што на скуры зьявіцца шкрофул?
Няўжо ты думаў, што нябесную мэханіку яшчэ трэба перапрацаваць
і падправіць?
Для мяне апірышча — адзін бок, і апірышча — супрацьлеглы бок,
мяккае вучэньне — такая ж трывалая падмога, як і догма,
мы прачынаемся й пачынаем зараз, зь цяперашніх думак і спраў.
Няма нічога лепшага за гэтую хвіліну,
што ідзе да мяне праз дэцыльёны папярэдніх, каб тут і цяпер настаць.
Што было надзейным заўсёды і што надзейнае сёньня — не такое
і дзіва,
дзіва — гэта адкуль можа ўзяцца падлюка
ці вераломнік.
23.
Бясконца разгортваюцца словы вякоў!
А я гавару да сучасьнікаў, маё слова — масавае.
Слова веры, што ніколі не памыляецца,
тут, цяпер ці далей — для мяне тое самае, я прымаю Час бяз
вынятку.
Толькі Час — без заган, толькі ён адзін атуляе і ажыцьцяўляе ўсё,
толькі ён, містычны няўцямны цуд, сам усё напаўняе.
Я прымаю Рэальнасьць і ня маю нахабства ставіць яе пад пытаньне —
матэрыяльнае ўсё, ад пачатку і да канца.
Слава пазытывісцкай навуцы! Няхай жывуць неабвержныя доказы!
Нясеце заечую капусту, скрыжаваную з кедрам і галінкамі бэзу!
Вось лексыкограф, вось хімік, вось той, хто расчытаў граматыку
старых скруткаў,
а вось маракі, яны правялі карабель па невядомых небясьпечных водах.
Гэта геоляг, гэты працуе скальпелем, а той —
матэматык.
Шляхотныя спадарове, вам заўжды першая пашана!
Вашыя факты карысныя, аднак яны мне ня дом.
Яны вядуць толькі ў адну з частак майго дому.
Мае словы ня столькі сьведчаць пра ўжо адкрытыя свомасьці,
колькі апавядаюць пра яшчэ неадкрытае жыцьцё, свабоду й
выслабаненьне,
мне няма часу баяць пра бясполых і кастратаў, мне бліжэйшыя мужчыны й
жанчыны з усім, што трэба,
я б’ю ў гонг бунту, іду ў нагу з уцекачамі й кансьпіратарамі, якія
плянуюць змову.
24.
Ўолт Ўітмэн, космас, па бацьку Мангэтанавіч,
вірлівы, плоцевы, чуйны, ядок, піяка й суложнік,
без сантымэнтаў, не ўзвышаецца па-над мужчынамі й жанчынамі ані не
цураецца іх,
ня сьціплы і не нясьціплы.
Прыбярыце замкі зь дзьвярэй!
Вырвіце з вушакоў самі дзьверы!
Хто прыніжае іншага, той прыніжае мяне,
усё сказанае й зробленае вяртаецца канец канцоў да мяне.
Скрозь мяне цячэ й цячэ натхненьне, я — ток, і я —
магнітная стрэлка.
Я называю спрадвечнае гасла, аддаю салют дэмакрата,
Бог сьведка! я не прыму нічога, у чым кожны ня мае роўнае долі
са мной, і на тых жа ўмовах.
Скрозь мяне гучыць мноства цяглых глухіх галасоў,
гэта галасы бясконцых пакаленьняў рабоў і вязьняў,
галасы памерлых і адчайных, злодзеяў і недалужных,
галасы віткоў падрыхтоўкі й росту,
галасы міжзорных кроснаў, галасы ўлоньняў і
бацькавага насеньня,
галасы бяспраўных, прыгнечаных астатнімі,
галасы пакалечаных, нецікавых, простых, прыдуркаватых, прыземленых,
як у паветры туман, як скарабей зь мячыкам гною.
Скрозь мяне — забароненыя галасы,
галасы юру й пажады, галасы з-пад вэлюму, які я адхінаю,
галасы непрыстойнасьцяў, якія я праясьняю й пераплаўляю.
Я не прыціскаю ківуна да вуснаў,
я гавару пра вантробы з такою ж павагай, як і пра галаву ды сэрца,
суложжа для мяне не грубейшае за сьмерць.
Я веру ў плоць і ў жаданьні плоці,
зрок, слых, дотык — гэта цуды, кожная частка мая, кожная мая канцавіна —
цуд.
Я боскі наскрозь, зьсярэдзіны й звонку, я асьвянчаю ўсё, да чаго датыкаюся,
і ўсё, што мяне датычыць,
боскі водар маіх падпахаў — выкшталцонейшы за малітву,
а галава — за цэрквы, бібліі і ўсякія «верую».
Калі я буду багоміць нешта яшчэ — гэта будзе парастак майго цела,
любая з частак яго.
Гэта будзеш ты, мая празрыста-танюткая абалонка!
Гэта будзеце вы, мае цяністыя закуткі, мае выступы!
Гэта будзеш ты, мой цьвёрды мужчынскі лямех!
Гэта будзе ўсё, што сыдзе ў зямлю майго!
Ты, мая жывільная кроў! Вы, малочна-бледныя водпрыскі майго жыцьця!
Вы, мае грудзі, што прыціскаецеся да іншых грудзей!
Гэта будуць вашыя таямнічыя зьвіліны, мае мазгі!
Корань выцьвілага чарота! баязьлівы кулік! ахоўнае гняздо
зь яйкамі-двайняткамі! гэта будзеце вы!
Вы, зблытаная трасянка валасоў, барада, цягліцы!
Ты, бруісты сок клёну, ты, тугое зерне мужнай пшаніцы!
Ты, такое шчодрае сонца!
Вы, выпарэньні, што асьвятляюць і зацяняюць мой твар!
Вы, ручаінкі й расінкі поту на ім!
Вы, вятры, чые пяшчотныя геніталіі казычуць мяне!
Вы, шырокія мускулістыя палі, галіны волата-дуба, ты, замілаваны бадзяга на маіх
пакручастых сьцежках!
Вы, рукі, якія я трымаў, твар, які я цалаваў, усё сьмяротнае, чаго я калі дакранаўся —
гэта будзеш ты.
Я ажно паміраю за сабою; мяне — ладны шмат, і ўсё такое сакавітае,
што б ні здарылася, усё змушае мяне кожны момант трымцець ад радасьці,
я ня маю паняцьця, як працуюць мае шчыкалаткі, дзе выток маёй найменшай
прыхамаці,
ані адкуль сяброўства, якое я дару, ані адкуль сяброўства, якое я
прымаю ў адказ.
Выходзячы на ганак, я на момант дзіўлюся, ці ўсё гэта ня сон:
іпамея пры вакне цешыць мяне больш за кніжную
мэтафізыку.
Назіраць сьвітанак!
Маленькі праменьчык разганяе агромністыя й празрыстыя цені,
паветра смачнае майму паднябеньню.
Цяжар рухомага сьвету побач зь нявіннымі гулямі, што памалу паўстаюць,
наноў узьнікаюць,
носяцца наўскос, удоўж-папярок.
Штосьці, нябачнае мне, паварочвае шасьцерні пажады,
і моры зіхоткай жывіцы заліваюць нябёсы.
Зямля падпертая небам, штодня яны заключаюць хаўрус,
цяжкі выклік з Усходу ў той момант навісае над маёй галавой,
пакеплівы зьдзек. Маўляў, паглядзім, як ты дасі нам рады!
25.
Уражвае, як імгненна асьляпіў і забіў бы мяне ўзыход агромністага сонца,
калі б я цяпер і заўсёды сам не вылучаў зь сябе яго промні.
Мы самі ўзыходзім, як сонца, — сьляпучыя, агромністыя,
мы знайшлі сабе кут, О душа мая, у прахалодзе й спакоі
сьвітаньня.
Мой голас сягае туды, куды мае вочы не дазіраюць,
ледзь варухну языком — і атуляю сьветы, неабдымныя
сьветы.
Мова — двайнятка зроку майго, што сама ня вымерала б сябе,
яна вечна пад’юджвае мяне, пытаючыся з сарказмам:
«Ўолт, у табе столькі ўсяго, можа, дасі ўжо гэтаму волю?»
Кінь, мяне не расьцьвеліш, надта ж любіш ты
балбатаць,
хіба ты ня ведаеш, о Мова, якія пупышкі тояцца пад табою?
Чакаюць у змроку, пад аховай марозу,
сваімі прароцкімі выкрыкамі я выграбаю іх з наносаў бруду,
гэта я ёсьць падмуркам, прычынай раўнавагі прычын,
мае веды, часткі майго цела не саступаюць усім рэчам сьвету
й іхнаму сэнсу —
Шчасьцю (хто чуе мяне цяпер, ён ці яна, — хай выправіцца
шукаць яго сёньня ж).
Цябе, мая канчатковая вартасьць, я адмаўляю — адмаўляюся адрываць сапраўднага сябе
ад сябе,
абдымай сабе сьветы, але ўвабраць мяне — нат не спрабуй,
а вось мне варта толькі зірнуць, каб пераняць у цябе ўсё найлепшае і найспрытнейшае.
Пісаніна й гаворка мне не абгрунтаваньне,
усе патрэбныя доказы, усё чыста — шукайце ў маім абліччы;
праглынуўшы язык, я зусім зьбіваю скептыкаў з панталыку.
26.
Цяпер я буду проста слухаць, толькі слухаць,
каб назапасіць пачутае ў гэтым сьпеве — хай гукі льюцца вадою
на яго млын.
Я чую птушыныя фіярытуры, шум пшаніцы, што йдзе ў рост, шэпт языкоў полымя,
стук драўляных лыжак, што гатуюць мне есьці,
я чую любімы мною гук, гук чалавечага голасу,
я чую ўсе гукі разам, напярэймы, пачаргова, адначасова й паступова,
гукі гораду й гукі нягораду, гукі дня й гукі
ночы,
чую, як балбочуць дзяўчаты з сваімі хлопцамі, як гучна сьмяюцца
працоўныя за абедам,
чую гнеўны бас разарванага сяброўства, кволыя галасы хворых,
чую, як судзьдзя, паклаўшы рукі на стол, абвяшчае бледнымі вуснамі
сьмяротны прысуд,
чую «бя-ром!» партовых грузчыкаў, што разгружаюць караблі, чую
прыгаворку матросаў, што падымаюць катвігі,
чую лямант сыгнальных званоў, крыкі «пажар», гуд спрытных помпаў,
чую машыны са шлянгамі, папераджальнымі званкамі й каляровымі
ліхтарамі,
сьвіст пары, нарастаньне грукату колаў з набліжэньнем цягніка,
павольны марш, што гучыць на чале двухкалоннага
шэсьця.
(Кіруюцца хаваць мерцьвяка, бо вяршыні сьцягоў прыкрытыя
чорным мусьлінам.)
Я чую віялянчэль (гэтак скардзіцца юначае сэрца),
чую клярнэт, ён лёгка прасьлізгвае маім слыхам,
выклікаючы ў жываце і грудзях шалёна-салодкія балючыя спазмы.
Чую хор, гэта гранд-опэрá,
вось гэта я называю музыкай — такой мне і трэба.
Гучны й сьвежы, як само стварэньне, тэнар напаўняе мяне,
ягоны круглы рот, дрыготкі гарлач, залівае мяне да краёў.
Я чую выкшталтаванае сапрана (хіба зь ейным голасам гэта цяжка?)
аркестар раскручвае й шпурляе мяне далей за арбіту Урана,
выкрасае зь мяне натхненьне — я і ня ведаў, што да такога
здольны,
надзьмувае мяне, як ветразь, я ўзношуся па-над хвалямі, што ляніва ліжуць
мне голыя ногі,
маю скуру сячэ балючы й разьюшаны град, я задыхаюся,
заглыбляюся ў мядовы марфін, маё горла пераціскаецца, удаючы
сьмерць,
а потым дыханьне прарываецца зноў, даючы мне адчуць загадку загадак —
тое, што мы і называем Быцьцём.
