асьвячэньні і прысьвячэньні

сучасная беларуская паэзія, вершы, беларуская літаратура XXI стагоддзя, беларуская мова, тарашкевіца

асьвячэньні

званéц мовы

крые вецер іржой наверша варожай дзіды
і злавеснае рэха гіне на цьвердзі мура
далягляду быцьця не азмрочыцца зграявідам
хоць сівы зграявода й вылузваецца із скуры
самаўладзьдзе сьціскае яго й заганяе ў венца
мне ж радзіма дае імёны і робіць жрыцай
незаменны лён мой
а нерадзі дастаецца
толькі сувалака перамешаная з кастрыцай
мне стагодзьдзе шле дабравест у сьвятле ружовым
праз часы беззаконьня й заклёны зімовай стыдзі
як нашчадкам знаньне адкрые глыбіні мовы
у звычайным званцы што на лузе маім узыдзе

сузрок

узгор’е пад змоўклым вязам разьвязвае змоклы вузел
дарог і дабожжа
мора-бяздом’е чакае рыбу
губляю сябе ў разлогу знаходжу цябе ў атузе
чытаю прароцтва плыні адужваю споведзь зыбу
я тут застаюся ценем
і зорная моўч сузроку
ізь безьлічы шэрых плямаў разгледзіць мяне у мроях
на беразе абарваным
наладжаным для аброку
ліюся ў глыбіні неба
напоем для бога-збоя

адмова

зрок штовечар шукаў цуды нябеснай скані
целы несьлі цяпло ды прагнулі пера(д)сьледу
Сам прымае аброк пакуль жыве адмаўлянін
Мова явіць сябе пакуль ён нішчыць няведу
дыхае сьвет пакуль ён дых аддае багноўцы
поўніцца чысьцінёй мысел пакуль ён помніць
гучнасьць моўчы маёй і дотык мяне-адмоўцы
зоры з прыкрáю сну сьлепяць рачную роўнядзь

сад

мой дзіўны пракаветны вертаградзе
ты вырас дзе для іншых неўзнакі
расколіна кладзецца на суладзьдзе
ручвом счарнелым высахлай ракі
дзе імяспрат найспрытна абаткнуты
сьцяной ствалоў і сплётам каранёў
дзе я адна цяжкім ірваным бутам
дарогі цьвердзь выкладваю наноў
дзе вечнасьць пераплавіць забывае
маўчаньне ночы ў ранак шапаткі
ты вырас на зямлі дзе ціш сьвятая
вітае жыватворныя віткі
дзе нерухомы страж чорнабароды
адзінага чакае мінака
якому станеш ты за-ўсё-адгодай
на скрытым сподзе кожнага радка

 

прысьвячэньні

Уістану Х. Одэну

я пытаю ў паэта што вудзіў словы
і працэджваў у часе мул каранёвы
разгарнуўшы безьмеж у мейсцы дзе рос рубеж
што мне помніць у кроку ад заваёвы
ці прамовіць каб цуд перажыць нанова
я люблю — Ён мысьліць
Ён мысьліць — ты існуеш

падбіраецца сьмерць ценярысам хіжым
ды ў аеравай цішы ня дрэмле крыжань
што шматкроць жывейшы ды мклівейшы за яе
самы першы сон у душы бяскрыжай
мне зь мярэжы спражэньняў заклёны вышыў
я люблю — ты пішаш
ты пішаш — Ён існуе

Ёсіфу Бродзкаму

Просінь

Ім ня хочацца забываць імя па бацьку тырана —
яны забылі паэта ды склалі нудлівы горад.
Я чамусьці ў ім жыву, і няспраўнага крана
разьмераны вадаспад нагадвае мне пра голад,
пра бязросы каменны дзень, які магілы вырошваў,
пра сем гадзінаў, якія мяне пазбаўляюць мора.
І правінцыя кліча — жыць! — з пакоя, дзе кожнай пошвай
сьмяецца зь мяне прасьціна вар’яцкім тваім паўторам.
Я нясу успаміны скрозь бяспамяцтва і нявер’е,
іду да ветлай вады, што толькі прыходу й просіць.
Я гляджу на ад’явы тых, хто паэта сабе ня верне,
ды імем яго называю на шэрым жывую просінь.

Фэліксу Аксёнцаву

дабранач

набрынялі сокамі ствалы
я выйшла за мяжу бяды і веснавіду
я вынесла любоў і выспадзеў малы —
сьвятарны цень сустрэць у садзе Антарктыды
зьвініць імя таго хто нас перасьцярог
усьцяж маіх радкоў
усьцяж чужых узораў
усьцяж прарочых сноў
бліжэе мой парог
за ім я стану часткай ночы сьлепазорай
за ім я упаду на плытародны рум
забуду чарнату і глыб расадных лунак
за ім пачую я той невыносны шум
што скраў у цішыні апошні пацалунак

С. М.

Ты заходу — глядач, акіян-пацыфіст — калыска.
Пад нагамі зямля Сан-Дыега ці Сан-Францыска,
на плячах — рукі Калі і каліфарнійскай ночы.
І пакуль ты дакурваеш пятую цыгарэту,
я табе раскажу, што падсела на двух паэтаў
і, напэўна, ужо не змагу (не схачу) саскочыць.

Аднаго пераношу ў крыві, распускаю ў каве.
Ён паветра ва ўсіх гарадох, пыл у сьне й на яве.
Ты б спрачаўся, але de mortuis aut bene...
Пра другога лепш не пытай, бо магу бясконца.
Ён паўсюль, дзе цячэ вада і заходзіць сонца,
значыць, тут таксама.
Ты скажаш: «Якога хрэна?»

Рэха ўсход разарве успамінавым бумэрангам.
Пада мною бераг. Ранішняя Паланга
адчыняе за сьпінай дзьверы старых касьцёлаў.
І пакуль я стаю на мяжы вады і вар’яцтва,
ты раскажаш мне, што падсеў на мяне зь юнацтва,
што я зводдаль раз-пораз дурную ўтамляю голаў.

І ў вёсцы пад Эдынбургам, і ў цэнтры Рыма,
і на могілках Пэр-Ляшэз (на магіле Джыма)
ты расказваў нябачнай мне пра сваю Эўропу.
З Каліфорніяй тое ж.
Я ў неба гляджу і помню
кожны кратэр на твары даўно заржавелай поўні,
што ўсплывала з нутра самаробнага тэлескопа.

Ты ў суседнім паўшар’і, нібы за суседняй партай,
роўна дыхаеш безь мяне — не тваёй, ня вартай
хваляваньня, хвіліны й месца на цьвёрдым дыску.
І пакуль ты дакурваеш шостую цыгарэту,
я табе раскажу, што падсела на двух паэтаў
і хачу да цябе ў Сан-Дыега ці ў Сан-Францыска.

Спадабаўся матэрыял? Прапануем пачытаць:

будзе бунт
рыхтуй бінт,
пан трыбун!

нацыі цана —
цанава
кроў пускае наноў

зьняты на смартфон
выбух з грыбом у небе
выцьцём сірэн
і дзікімі крыкамі
праз тыдзень давядзецца сьцерці
бо не хапае памяці
на відэа карпаратыва

Павіс лапкамі
дагары павук: кінуў
якар у нябыт

Ну а калі хтосьці
застанецца ў адзіноце,
то ўзьнікнуць яшчэ двое
невідочных.