З кнігі «Алькаголі» (1913)
Мост Мірабо
(Le pont Mirabeau)
Мост Мірабо мінае Сэна,
як жарсьці нашы
мінуць, пакутам на замену
зноў прыйдзе радасьць несумненна.
За ноччу ноч вітае звон,
я ж сам нязьменны ў плыні дзён.
Да твару твар, мы змайстравалі
з рук мост, пад мостам
самлелыя сплываюць хвалі,
што шмат вачэй адлюстравалі.
За ноччу ноч вітае звон,
я ж сам нязьменны ў плыні дзён.
Павольна, быццам хваляў глянец,
бруіць каханьне —
у ім убачыш, варта глянуць,
людзкіх надзей незацуглянасьць.
За ноччу ноч вітае звон,
я ж сам нязьменны ў плыні дзён.
Мінаюць дні, мінаюць тыдні,
часы былыя
не павярнуць нам супраць плыні,
як і яны, каханьне схлыне.
За ноччу ноч вітае звон,
я ж сам нязьменны ў плыні дзён.
Познацьвет
(Les colchiques)
Луг увосень атрутны, падманна прыгожы,
і атручвае статкі ягоная пожня.
Толькі глянь, познацьвет — позна лепш за ніколі —
у каханых вачэй запазычыў свой колер.
У вачах тваіх сінь расквітнела так шчыра,
і атручаны я тваімі вачыма.
З школы зь сьпевам і шумам вяртаюцца дзеці,
па дарозе нарвуць на палетку букецік —
познацьветы, маўляў мацяркі-адзіночкі,
пазіраюць у доччыны сінія вочкі,
што дрыжаць, нібы ў ветры пялёсткі тых красак.
Ціха песьню ў дрымоце сьпявае падпасак,
і ў нябыт назаўсёды сыходзяць каровы
праз мурог, праз палетак атрутна-ліловы.
Аньні
(Annie)
Паблізу берагу Тэхасу,
між Гэлвістанам і Мабілем,
ёсьць поўны ружаў cад, і тут жа,
у самым цэнтры саду — віла,
сама як велічная ружа.
Там часьцяком адна жанчына
між кветак бавіць час дасхочу,
а я між ліпаў міма крочу —
вось і сустрэнемся вачыма.
Бяз гузікаў, ты, мэнанітка,
як куст ружовы — без бутонаў...
З табой мы аднаго закону:
бракуе двух і мне на нітках.
Цыганка
(La tzigane)
Цыганка бачыла наскрозь
два перакрэсьленыя лёсы —
так з роспачы распачалося
вяртаньне мар, надзей і кроз.
Цяжкім мядзьведзем на дыбках
жарсьць нам скакала на забаву,
рты жабракоў ранялі «Авэ»,
і пёркі — шчасьця сіні птах.
Шлях да дабра не давядзе,
але ж ільга кахаць дарогай
і з варажбы цыганкі строгай
цьвяліцца ў танцы дзе-нідзе.
З цыклу «Заручыны»
(de Les fiançailles)
Прысьвячаецца Пікаса
*
Я больш сам сябе не шкадую
й не магу перадаць як мяне мучыць ціша
усе словы што я меўся сказаць ператварыліся ў зоркі
а да маіх вачэй паспрабавала даляцець па Ікары
я сьвяціла я палаю ў самым цэнтры дзьвюх туманных паўкуляў
ну што я зрабіў інтэлекту гэтаму тэалягічнаму заапарку
кагадзе нябожчыкі ўставалі каб мне пакланіцца
я спадзяваўся што гэта канец сьвету
але канец толькі мне й набліжаецца ён з ураганным сьвістам
*
Я меў досыць мужнасьці каб азірнуцца назад
на мёртвыя целы сваіх дзён
што палеглі ўдоўж маёй дарогі і цяпер я аплакваю іх
адны гніюць у італьянскіх касьцёлах
ці ўгнойваюць пасадкі лімонных дрэваў
што квітнеюць і даюць плады
ўсе разам у любую пару года
а некаторыя зь іх я аплакаў загадзя яны памерлі ў тавэрнах
дзе палымяныя букеты віравалі
ў вачах мулаткі што гаварыла вершамі
тыя электрычныя ружы час ад часу яшчэ распускаюцца
ў садзе маёй памяці
*
Даруйце мне маё няведаньне
даруйце што я забыўся на старажытную гульню ў вершаваньне
я нічога больш ня ведаю я толькі кахаю
у вачах маіх квецень стаецца агнём
я ў боскім самазабыцьці
я ўсьміхаюся непрыдуманым мною істотам
але калі надыдзе час ценю стаць плоцьцю
і ўвасобіць усё мноства формаў майго каханьня
я буду ў захапленьні ад свайго твору
Зьзяньне поўні
(Claire de lune)
З шалёна гожых губ сьцякае ўніз мёд поўні
Прадмесьці й гарады каштуюць смак каштоўны
А зоркі ў ролі пчол — ім адпаведнай ролі
Зіхоткі поўні сок іх смагу задаволіць
Яшчэ глыток — яны ўпадуць нам на галовы
У поўні што прамень — то парастак мядовы
Схаваны ад людзей, я мару пра спакусы
Баюся, што мяне пчала-Арктур укусіць
Салодкі мёд яе, ды вогненнае джала
У ружы ўсіх вятроў яна нэктар сабрала
З кнігі «Бэстыярый, або Арфэева сьвіта» (1911)
Зьмяя
(Le Serpent)
Краса злуе цябе, зьмяю —
у колькіх сьмерцях пазнаю
нянавісьць жорсткую тваю!
Лёс Клеапатры, Эўрыдыкі, Эвы...
Згадаць магу яшчэ тры ці чатыры дзевы.
Кот
(Le Chat)
Займеўшы дом — заводзь жанчыну...
А я завёў бы першым чынам
ката, каб кот хадзіў між кніг:
дзе кот і кнігі — жыць магчыма,
і немагчыма — дзе бязь іх.
Леў
(Le Lion)
Ах, невясёлая карціна —
палонны цар прыгнечаны...
Львы сёньня родзяцца адзіна
ў зьвярынцах у Нямечынне.
Заяц
(Le Lièvre)
Ня будзь як маладзён юрлівы
ані як заяц палахлівы.
Выношвай у мазгах панятак,
нібы зайчыха зайчанятак.
Трусік
(Le Lapin)
Я ведаю адну трусіху —
яе б пагушкаць на руках мне!
Яна на ўцёках ад усіх у
лагчыне, што чаборам пахне.
Драмэдар
(Le Dromadaire)
Сьвет на чацьвёрцы драмэдараў
Дон Пэдра Д’Альфарубэйра
аб’ехаў — бач ты спадара!
І я б, бадай, падрамэдарыў,
калі б такіх хто даў мне дарам.
Мыш
(La Souris)
Дні й ночы, грызяце ціхутка
маё жыцьцё вы, часу мышы...
Мне дваццаць восем будзе хутка —
а я бяздарна іх пражыўшы!
Слон
(L’Éléphant)
Як біўні слон, скарб адмысловы
нашу з сабою ў роце ўсюды.
Сьмерць! Коштам мілагучных словаў
я славу вечную набуду.
Вусень
(La Chenille)
Выток багацьця — працавітасьць.
Паэт! Кінь порсткія экспромты!
Працуй, як вусень, самавіта —
і, можа, станеш матылём ты.
Муха
(La Mouche)
Адкуль у нашых мух у песьнях
гуд манатонны, нудны, скрушны?
Вядома ж, што ад мух нарвэскіх —
мух сьнежных, белых, завірушных.
Блыха
(La Puce)
Каханкі нашыя й сяброўкі
нам, любым, любяць выпіць кроўкі!
Такая доля ўжо каханым:
жарсьць п’е крывю маўляў блыха нам!
Конік
(La Sauterelle)
Вось скача конік выкшталцоны,
далікатэс сьвятога Яна.
Рассмакаваць мае пісьмёны
сьвятым адно й наканавана.
Спрут
(Le Poulpe)
Атрамантам страляе ў неба
і смокча кроў пяшчотных дам,
яшчэ й нахвальвае ганебна...
Хто гэты монстар? Ды я сам.
Карп
(La Carpe)
У сажалках, а не ў рацэ,
вы вельмі доўга жывяце.
Нат сьмерць са сну вас не падыме
Вы, мэлянхолікі глыбіняў.
Паўлін
(Le Paon)
З хвастом угору гэты птах
папрыгажэў бы на парадак,
ня мёў бы пер’ем далавах...
Аднак відаць бы быў азадак.
Ібіс
(Ibis)
Настане час у ноч сысьці мне —
што ж, я гатовы! Пагатоў
«Ты сыдзеш», кажа мне ў лаціне
птах ibis зь нільскіх берагоў.
З кнігі «Каліграмы» (1918)
Паштоўка
(Carte postale)
Пішу табе ў сваім намёце
а летні дзень між тым канае
і асьляпляльнае грымоцьце
ўрачыста-сумнай кананады
блакіт расквеціўшы нябёскі
ўніз ападае бы пялёсткі
Смутак зоркі
(Tristesse d’une étoile)
Мінэрва з галавы зрадзілася маёй
Крываваю гвяздой мяне каранавала
Мазгоў злучыла глыб зь нябеснай вышынёй
Багіня што ў мяне ўсялілася трывала
Ня самы горшы ўдар з маіх шматлікіх бед
Адтуліны скразной прастрэл у форме зоркі
Там трызьненьня свайго знайшоў выток паэт
Так жывіць нам душу ўспамін таемны й горкі
Нашу паўсюль з сабой агонь сваіх пакут
Нібы сьвятляк яго пазбыцца не здалею
Так носіць у душы ваяр свой родны кут
Або духмяны пах затойвае лілея
(Шчыра дзякую перакладчыку Анатолю Санаценку, чые беларускія вэрсіі Апалінэравых вершаў дапамаглі мне лепей зарыентавацца ў арыгіналах. — М. Шч.)
